( ဒီဇင္ဘာ - ၂၀၊ ၂၀၁၈ ) ကမၻာအားရိုက္ခတ္သြားသည့္ ကုလသဂၢနိဳင္ငံတကာေရႊ႔ေျပာင္းသြားလာျခင္းဆိုင္ရာ သေဘာတူညီခ်က္၊ အေမရိကန္ျငင္းပယ္၍ ၁၅၂-နိဳင္ငံ ေထာက္ခံျခင္းျဖင့္ အတည္ျပဳ။ ေထာက္ခံ လက္မွတ္ထိုးမိ၍ ဘယ္လဂ်ီယန္အစိုးရ အယံုအၾကည္မရွိအဆိုျဖင့္ ျပဳတ္က်။
=========
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအပါအ၀င္ နိဳင္ငံအခ်ိဳ႔က ပ်က္ကြက္-ဆန္႔က်င္လွ်က္ရွိေသာ္လည္း နိဳင္ငံတကာ ေရႊ႔ေျပာင္းသြားလာျခင္းဆိုင္ရာ သေဘာတူညီခ်က္ကို နိဳင္ငံေပါင္း ၁၆၄ နိဳင္ငံတို႔က လက္ခံၾကေၾကာင္း Al Jazeera က ဒီဇင္ဘာ ၁၀-ရက္ေန႔တြင္ေရးသားသည္။
သေဘာတူညီခ်က္ကို လြန္ခဲ့သည့္ႏွစ္ ဇူလိုင္လ၌ ကုလသမဂၢအဖြဲ႔၀င္ ၁၉၃ နိဳင္ငံတို႔က အေမရိကန္မွ လြဲ၍ ကနဦး လက္ခံခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။
ကမၻာတစ္၀ွမ္းလံုးတြင္ လံုျခံဳ-စံနစ္က်- မူမွန္ေသာ ေရႊ႔ေျပာင္းသြားလာမွဳ႔ ( GCM ) ျဖစ္ထြန္းေစေရး ဦးတည္လွ်က္ ေမာ္ရိုကိုနိဳင္ငံတြင္ က်င္းပသည့္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ကြန္ဖရင့္က ထိုသို႔ သေဘာတူညီျခင္းျဖစ္သည္ဆို၏။ ယခုကဲ့သို႔ သေဘာတူညီျခင္းျဖင့္ ေဒသတြင္း၊ နိဳင္ငံႏွင့္ ကမၻာအရပ္ရပ္ရွိ ဒုကၡသယ္မ်ားႏွင့္ ေရႊ႔ေျပာင္းလာၾကရာ၌ ၾကံဳေတြ႔ရသည့္ အႏၱရာယ္-အခက္အခဲမ်ားေလွ်ာ့နည္းေစမည္ျဖစ္သည္။
ေရႊ႔ေျပာင္း သြားလာျခင္းဆိုသည္မွာ သဘာ၀ျဖစ္စဥ္တစ္ခုျဖစ္ျပီး၊ စဥ္ဆက္မျပတ္ ေရႊ႔ေျပာင္းသြားလာေနၾကမည္ျဖစ္၍ ယခုကဲ့သို႔ တရား၀င္ျဖစ္လာျခင္းမွာ ေကာင္းမြန္ေသာ လကၡဏာျဖစ္သည္ဟု ဂ်ာမာန္၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ အင္ဂ်ီလာမာကယ္က ေျပာဆိုသည္။
ကုလသမဂၢအေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္က ကြန္ဖရင့္ အဖြင့္မိန္႔ခြန္းေျပၾကားရာတြင္ ပင္ပန္းခံအားထုတ္ခဲ့ၾကမွဳ႔၏ ရလာဒ္ျဖစ္ျပီး၊ ကၽြနဳ္ပ္တို႔ အျမဲၾကံဳေတြ႔ေနရသည့္ မလံုျခံဳ- အႏၱရာယ္မ်ား- ပံုမမွန္ျဖစ္ရျခင္းတို႔မွ နိဳင္ငံတ ကာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္၍ ေပၚလစီမ်ားခ်မွတ္ျခင္းျဖင့္ ေကာင္းမြန္စြာ စီမံခန္႔ခြဲနိဳင္လိမ့္မည္ဟု ေျပာၾကားသည္။
လြန္ခဲ့သည့္ႏွစ္တြင္ ကမၻာတစ္၀ွမ္းလံုး၌ ေရႊ႔ေျပာင္းသြားလာသူ သန္းေပါင္း ၂၅၈ သန္းရွိခဲ့ျပီး၊ ၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္ႏွင့္ ႏွိဳင္းယွဥ္လွ်င္ ၅၀ ရာခိုင္ႏွုန္း တိုးတက္လာျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုအေရအတြက္သည္ စီးပြားေရးမညီမွ်မွဳ႔၊ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲျခင္း၊ အၾကမ္းဖက္မွဳ႔၊ ပဋိပကၡမ်ားျဖစ္ပြားေနေသာ ကမၻာ့လူဦးေရ စုစုေပါင္း၏ ၃.၄ ရာခိုင္ ႏွဳန္းရွိျပီး ႏွစ္စဥ္ ကမၻာ့လူဦးေရတိုးႏွုန္းထက္ ပိုမိုမ်ားျပားသည္။
နိုင္ငံအခ်င္းခ်င္းၾကား ေရႊ႔ေျပာင္းသြားလာသူ ၈၀ ရာခိုင္ႏွုန္း ေဘးကင္းလံုျခံဳစြာရွိၾကေသာ္လည္း၊ ေရႊ႔ေျပာင္းသြားလာစဥ္ အသက္ဆံုးရွံဳးၾကသူဦးေရမွာ ၂၀၀၀-ခုႏွစ္မွ ယခုထိ လူေပါင္း ၆၀,၀၀၀ ရွိေနသည္။ ၂၀၁၈-ခုႏွစ္ ၁-ႏွစ္တည္းမွာပင္ ေရႊ႔ေျပာင္းသြားလာသူ ၃,၃၀၀ - ဦးတို႔မွာ ရည္မွန္းခ်က္မေရာက္မီ လမ္းခုလတ္တြင္ ေသဆံုး-ေပ်ာက္ဆံုးခဲ့သည္။ ေရႊ႔ေျပာင္းသြားလာသူတို႔သည္ ၄င္းတို႔ျဖတ္သန္းရာ၊ သို႔မဟုတ္ ဦးတည္ရာနိဳင္ငံတို႔တြင္ လူမ်ိဳးၾကီး၀ါဒ၊ လူမ်ိဳးခြဲျခားဆက္ဆံျခင္း၊ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ျခင္းတို႔ႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေနရလွ်က္ရွိသည္။
လတ္တစ္ေလာတြင္ အေမရိကန္မွ ဥေရာပအထိႏွင့္ အျခားေသာ လက္ယာယိမ္းနိဳင္ငံေခါင္ေဆာင္တို႔သည္ ေရႊ႔ေျပာင္းသြားလာျခင္းအေပၚ ျပင္းထန္စြာ တင္းၾကပ္လိုမွဳ႔ တိုးပြားလွ်က္ရွိသည္။
အေမရိကန္တြင္ သမၼတေဒၚနယ္ထရမ့္သည္ မကၠဆီကိုႏွင့္ နယ္စပ္တစ္ေလွ်ာက္ တံတိုင္းကာရံျခင္းႏွင့္ ဗဟိုအေမရိကနိဳင္ငံမ်ားမွ ေရႊ႔ေျပာင္းသြားလာသူမ်ားလိုက္ပါလာသည့္ ယာဥ္တန္းအေပၚေဒါသတစ္ၾကီး ရွ႔ျမင္လွ်က္ရွိသည္။ အလားတူပင္ အီတလီနိုင္ငံ၏ အမ်ားၾကိဳက္ ညြန္႔ေပါင္းအစိုးရသည္ ပင္လယ္ျပင္ကိုျဖတ္သန္းလာသူ ဒုကၡသယ္မ်ား၊ ကယ္ဆယ္ခံ ေလွစီးေျပးမ်ားအား ျငင္းပယ္ ပိတ္ဆို႔လွ်က္ရွိသည္။
ယခုသေဘာတူညီခ်က္တြင္ နိဳင္ငံအခ်ိဳ႔ ပူးေပါင္းပါ၀င္မွဳ႔ မရွိေသာ္လည္း အက်ိဳးတူေပါင္းျခင္းျဖင့္ မိမိတို႔ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း၏အက်ိဳးစီးပြားႏွင့္ လံုျခံဳ-စံနစ္က်- မူမွန္ေသာ ေရႊ႔ေျပာင္းသြားလာမွဳ႔ ( GCM ) ၏တန္ဖိုးကို မၾကာမီနားလည္လက္ခံလာၾကမည္ဟု ကုလသမဂၢအေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္အေနျဖင့္ ေမွ်ာ္လင့္သည္။
ဤတြင္ ကုလသမဂၢသည္ နိုင္ငံတစ္နိဳင္ငံ၏ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုင္ျခင္းႏွင့္ အခြင့္အေရးရပိုင္ခြင့္ကို ခ်ဲ႔ထြင္ကာ နိဳင္ငံတကာအထိ အစဆြဲထုတ္ေနသည္ဟု အေမရိကန္သမၼတက စြပ္စြဲေခ်ပသည္။
ယခုသေဘာတူညီခ်က္အား ဂ်ာမနီကဲ့သို႔ နိုင္ငံမ်ိဳးက လိုလားေၾကာင္း ျပသသည္။ နိဳင္ငံအခ်ိဳ႔ပါ၀င္ျခင္း မရွိေသာ္လည္း စီးပြားေရးအင္အားၾကီးနိဳင္ငံမ်ား ပါ၀င္သည္လည္းရွိေနသည္ဟု နိဳင္ငံတကာၾကက္ေျခနီႏွင့္ လျခမ္းနီ ေဖာင္ေဒးရွင္း ( IFRC ) က သံုးသပ္သည္။ လံုျခံဳ-စံနစ္က်- မူမွန္ေသာ ေရႊ႔ေျပာင္းသြားလာမွဳ႔ ( GCM ) ဆိုသည္မွာလည္း လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္၏ လူ႔အခြင့္အေရးကို တန္ဖိုးထားျခင္းသာျဖစ္ျပီး နိဳင္ငံတို႔၏ ျပည္တြင္းေရး၊ တည္ဆဲတရားဥပေဒ၊ အမ်ိဳးသားေပၚလစီတို႔ကို ထိပါးျခင္းမရွိဟု( IFRC ) က ေျပာဆိုသည္။
ယခုသေဘာတူညီခ်က္ကို ဒီဇင္ဘာ ၁၉- ရက္ အေမရိကန္ နယူေယာက္ျမိဳ႔ ကုလသမဂၢအေထြေထြ ညီလာခံ တြင္ အတည္ျပဳဆံုးျဖတ္ခဲ့သည္။
သို႔ေသာ္ ယခုေနာက္ဆံုးသတင္းမ်ားအရ ဒီဇင္ဘာ ၁၉-ရက္၊ ဗုဒၶဟူးေန႔ ကုလသမဂၢအေထြေထြညီလာခံတြင္ ေထာက္ခံ ၁၅၂-နိဳင္ငံ၊ ၾကားေန ၁၂-မဲ၊ မဲမေပး ၂၄-နိဳင္ငံတို႔ျဖင့္ အတည္ျပဳခဲ့ေၾကာင္းေတြ႔ရသည္။
အေမရိကန္၊ အစၥေရး၊ ဟန္ေဂရီ၊ ခ်က္သမၼတနိဳင္ငံ၊ ပိုလန္တို႔က ကန္႔ကြက္ မဲေပးသည္။
ဇူလိုင္လ ေရႊ႔ေျပာင္းသြားလာသူမ်ားအေရး ေဆြးေႏြးၾကစဥ္ ေရႊ႔ေျပာင္းသြားလာသူမ်ားကိုအကာအကြယ္ေပးရန္၊ ဘ၀အဆင့့္ျမွင့္တင္ေပးရန္ႏွင့္၊ မူရင္းနိဳင္ငံသို႔ ျပန္လည္ပို႔ေဆာင္ေရးတို႔ပါ၀င္ျပီး လက္ယာယိမ္း အမ်ိဳးသားေရး၀ါဒီ တို႔လႊမ္းမိုးေသာ ဥေရာပနိုင္ငံေရးသမားတို႔ကမူ ၄င္းတို႔နိဳင္ငံအတြင္း အာရပ္ႏွင့္ အာဖရိကေျမာက္ပိုင္းနိဳင္ငံသားမ်ား ၀င္ေရာက္အေျခခ်ျခင္းကို ခြင့္ျပဳ- တိုးပြားရာေရာက္ေစလိမ့္မည္ဟု အေၾကာက္အကန္ ျငင္းဆန္ခဲ့ၾကသည္။
ဘယ္လဂ်ီယန္နိဳင္ငံသည္ ကုလသမဂၢအေထြေထြညီလာခံတြင္ ၄င္းသေဘာတူညီခ်က္ကို လက္မွတ္ေရးထိုးသည့္အတြက္ ပါလီမန္တြင္ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ ခ်ာလီမိုက္ကယ္အစိုးရအေပၚအယံုအၾကည္မရွိ အဆိုတင္သြင္းခံရျပီး အစိုးရအဖြဲ႔ ျပဳတ္က်သြားခဲ့ရသည္။
((( ယခု ဤစာကိုေရးေနစဥ္ ကုလသမဂၢအေထြေထြညီလာခံ၌ ေရႊ႔ေျပာင္းသြားလာျခင္းဆိုင္ရာ သေဘာတူညီခ်က္ကို ဆံုးျဖတ္သည္မွာ ၂၄ နာရီေက်ာ္မွ်သာရွိပါေသးသည္။ ေနာက္ဆံုးသတင္းတြင္ ျမန္မာနိဳင္ငံသည္ အခ်က္အလက္ မသိရ စာရင္းတြင္ ေတြ႔ရျပီး၊ ကန္႔ကြက္- လက္ခံကို အတိအက်မသိရွိရေသးပါ။ ။ သတင္းဘာသာျပန္သူ )))
credit- Htay Oung
No comments:
Post a Comment