တႏိုင္ငံလုံး ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈ ရပ္စဲေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္ (NCA) လက္မွတ္ေရးထိုးျခင္း မရွိေသးေသာ ေျမာက္ပိုင္းမဟာမိတ္ အဖြဲဝင္ ၄ ဖြဲ႕ႏွင့္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ ယူနန္ျပည္နယ္ ကူမင္းတြင္ ပထမဆုံးအႀကိမ္ တေပါင္းတစည္းတည္း အလြတ္သေဘာ ေဆြးေႏြးပြဲက်င္းပရန္ အစိုးရ၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္သည္ တရားဝင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ၫွိႏႈိင္းမႈစားပြဲဝိုင္းသို႔ NCA လက္မွတ္ေရးထိုးသည့္ အဖြဲ႕ဝင္သစ္မ်ားကို ဖိတ္ေခၚႏိုင္မည့္ အျပဳသေဘာေဆာင္ေသာ ေျခလွမ္းျဖစ္သည္။
အစိုးရ၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးၫွိႏႈိင္းသူမ်ား ႏွင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ဂြန္ေမာ္ဦးေဆာင္သည့္ ကခ်င္လြတ္လပ္ေရးအဖြဲ႕ (KIO) ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕တို႔ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံကူမင္းတြင္ ဇန္နဝါရီလ ၂၁ ရက္ေန႔က ေတြ႕ဆုံခ်ိန္ KIO က ေျမာက္ပိုင္းမဟာမိတ္အဖြဲ႕ဝင္မ်ားအားလုံးႏွင့္ အတူတကြေတြ႕ဆုံရန္ အဆိုျပဳခဲ့ၿပီး ေနာက္ပိုင္း အစိုးရက ေျမာက္ပိုင္း ၄ ဖြဲ႕ႏွင့္ ေဆြးေႏြးပြဲျပဳလုပ္ရန္ ဆုံးျဖတ္လိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု သိရသည္။ ထိုအလြတ္သေဘာေဆြးေႏြးမႈကို ေဖေဖၚဝါရီလလယ္တြင္ ျပဳလုပ္ႏိုင္ရန္ အဆိုျပဳထားသည္။
KIO ၏ လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕ျဖစ္ေသာ ကခ်င္လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္ (KIA) ၊ တအာန္း အမ်ိဳးသား လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္မေတာ္ (TNLA) ၊ ကိုးကန္႔အဖြဲ႕၏ ျမန္မာအမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီ မဟာမိတ္ တပ္မေတာ္ (MNDAA) ႏွင့္ ရကၡိဳင့္တပ္မေတာ္ (AA) တို႔ပါဝင္ေသာ ေျမာက္ပိုင္းမဟာမိတ္အဖြဲ႕ကို ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ေႏွာင္းပိုင္းက KIA ဦးေဆာင္ၿပီး ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည္။
ရွမ္းျပည္ေျမာက္ပိုင္းမွ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ ေဆြးေႏြးမႈမ်ားကို အစိုးရ၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေကာ္မရွင္ ဒု ဥကၠဌ ဦးသိန္းေဇာ္ ဦးေဆာင္သည္။ အဆိုျပဳထားေသာ အလြတ္သေဘာေဆြးေႏြးပြဲမ်ားကို ျပည္တြင္းတြင္ တရားဝင္ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား ဆက္လက္က်င္းပေရး အပါအဝင္ အာဂ်င္တာ ၫွိႏႈိင္းရန္ ရည္႐ြယ္ခ်က္ျဖင့္ ျပဳလုပ္လိုျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေကာ္မရွင္ ၏ အဆိုအရသိရသည္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေကာ္မရွင္သည္ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဌာန လက္ေအာက္ရွိ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ၫွိႏႈိင္းမႈ အဖြဲ႕ျဖစ္သည္။
“အဓိက ေဆြးေႏြးမယ့္ အေၾကာင္းအရာက NCA လက္မွတ္ေရးထိုးေရးအတြက္ ဘယ္လိုလုပ္ၾကမလဲဆိုတာ ျဖစ္ပါတယ္” ဟု ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေကာ္မရွင္ အတြင္းေရးမႉးႏွင့္ အဓိက ၫွိႏႈိင္းေဆြးေႏြးသူ ဦးခင္ေဇာ္ဦးက ဆိုသည္။ သို႔ေသာ္ ေဆြးေႏြးပြဲက်င္းပမည့္ ရက္စြဲကို မသတ္မွတ္ရေသးေပ။
ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ား က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေရွ႕ဆက္ႏိုင္ေရးအတြက္ အစိုးရသည္ ထိုအဖြဲ႕ ၄ ဖြဲႏွင့္ ေနျပည္ေတာ္တြင္ တရားဝင္ေဆြးေႏြးပြဲ ဆက္လက္က်င္းပရန္ ရည္႐ြယ္သည္။ ထို႔အတူ တပ္မေတာ္မွ ၫွိႏႈိင္းေရးအဖြဲ႕သည္လည္း ထို ၄ ဖြဲ႕ကို တဖြဲ႕ခ်င္းေတြ႕ဆုံမည္ဟု သိရသည္။
ေျမာက္ပိုင္းမဟာမိတ္ ၄ ဖြဲ႕တို႔သည္ ၂၀၁၄ ႏွင့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္မ်ားက NCA စာခ်ဳပ္မူၾကမ္းေရးဆြဲေသာအဖြဲ႕ (NCCT) တြင္ ျပည္ေထာင္စု ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဖာ္ေဆာင္ေရးလုပ္ငန္းေကာ္မတီ (UPWC) ႏွင့္အတူ ပါဝင္ခဲ့ၾကေသာ္လည္း၊ အဖြဲ႕ဝင္ ၃ ဖြဲ႕ျဖစ္သည့္ AA, TNLA ႏွင့္ MNDAA တို႔ကို ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္တြင္ တန္းတူညီမၽွ ပါဝင္ခြင့္မေပးေသာေၾကာင့္ NCA လက္မွတ္မေရးထိုးဘဲ က်န္ေနခဲ့ၾကသည္။ ထို႔ေနာက္ ျမန္မာျပည္ေျမာက္ပိုင္းမွာ စစ္ရွိန္ျမင့္လာခဲ့ၿပီး၊ တပ္မေတာ္က ရွမ္းျပည္နယ္ႏွင့္ ကခ်င္ျပည္နယ္ရွိ စစ္တိုင္း ၅ တိုင္းတြင္ တဖက္သတ္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေၾကာင္း ဒီဇင္ဘာလ ၂၁ ရက္ေန႔က မေၾကညာမီအထိ ကခ်င္ျပည္နယ္ႏွင့္ ရွမ္းျပည္ေျမာက္ပိုင္း တို႔တြင္ စစ္ေရးတင္းမာမႈ ျမင့္မားခဲ့သကဲ့သို႔ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္လည္း တပ္မေတာ္ႏွင့္ AA အၾကား တိုက္ပြဲမ်ား မၾကာခဏ ျဖစ္ပြားေနသည္။
ေျမာက္ပိုင္းမဟာမိတ္အဖြဲ႕ကို အဖြဲ႕လိုက္ေတြ႕ဆုံရန္ တပ္မေတာ္က အစိုးရၿငိမ္းခ်မ္းေရး ၫွိႏႈိင္းသူမ်ားကို ခြင့္ျပဳခဲ့ေသာ္လည္း ထိုအဖြဲ႕မ်ား၏ ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ား မည္မၽွ အတိုင္းအတာအထိ ၫွိႏႈိင္းႏိုင္မည္လဲ ဆိုသည္ကို ဆက္လက္ေစာင့္ၾကည့္ရဦးမည္ျဖစ္သည္။
တပ္မေတာ္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနာက္ပိုင္းတြင္ AA ႏွင့္ တိုက္ပြဲမ်ား ဆက္လက္ျဖစ္ပြားေနၿပီး တန္ျပန္ေသာင္းက်န္းသူစစ္ဆင္ေရးမ်ား လုပ္ေနသည္ဟု ေၾကညာသည္။ ေျမာက္ပိုင္းမဟာမိတ္ အဖြဲ႕ဝင္မ်ားသည္ အတင္းအက်ပ္ စစ္သားစုေဆာင္းျခင္း၊ ေငြေၾကးေကာက္ခံျခင္း၊ နယ္ပယ္ခ်ဲ႕ထြင္ျခင္း၊ တိုင္းရင္းသားတပ္ အခ်င္းခ်င္းတိုက္ခိုက္ျခင္းတို႔ျဖင့္ လူထုအေပၚ ဝန္ပိုေစကာ တပ္မေတာ္တပ္ဖြဲ႕မ်ားကို ၿခဳံခိုတိုက္ခိုက္ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ေနသည္ဟု တပ္မေတာ္က စြပ္စြဲထားသည္။ လာမည့္ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၂ ရက္မတိုင္မီ စစ္ဆင္ေရးေဒသမ်ားမွ ျပန္လည္ဆုတ္ခြာရန္ႏွင့္ အစိုးရ သို႔မဟုတ္ တပ္မေတာ္ ၫွိႏႈိင္းေရးအဖြဲမ်ားႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးရန္ ထိုအဖြဲ႕မ်ားကို တပ္မေတာ္က ဇန္နဝါရီလ ၂၅ ရက္ေန႔က သတိေပးခဲ့သည္။
အစိုးရအေနျဖင့္ ရွမ္းျပည္ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးေကာင္စီ (RCSS)၊ ဝျပည္ေသြးစည္း ညီၫြတ္ေရး တပ္မေတာ္ (UWSA) ႏွင့္ မိုင္းလားအဖြဲ႕၏ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီ မဟာမိတ္တပ္မေတာ္ (NDAA) အပါအဝင္ အျခား တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္မ်ားႏွင့္ အလြတ္သေဘာေဆြးေႏြးပြဲမ်ားကိုလည္း ယခုလအတြင္း က်င္းပမည္ဟု ေမၽွာ္လင့္ရသည္။
RCSS သည္ NCA လက္မွတ္ေရးထိုးထားေသာ အဖြဲ႕ျဖစ္ေသာ္လည္း ယမန္ႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလကစတင္ၿပီး အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ပူးတြဲေစာင့္ၾကည့္မႈ ယႏၲရားတြင္ ပါဝင္ျခင္းကို ဆိုင္းငံ့ထားၿပီးေနာက္ တရားဝင္ေဆြးေႏြးပြဲလမ္းေၾကာင္းေပၚ ျပန္လည္ ေရာက္ရွိေရးအတြက္ အစိုးရႏွင့္ ေဆြးေႏြးေနသည္။ UWSA ႏွင့္ NDAA တို႔သည္ ႏွစ္ဖက္အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး စာခ်ဳပ္မ်ားကိုသာ ခ်ဳပ္ဆိုထားၾကၿပီး ၎တို႔သည္ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားတြင္သာ ပါဝင္လိုေသာေၾကာင့္ NCA ကို လက္မွတ္ထိုးရန္မလိုဘဲ စာခ်ဳပ္ပါ ကတိကဝတ္မ်ားကို ေပးရန္ မလိုေၾကာင္း ေျပာဆိုထားၾကသည္။
ေျမာက္ပိုင္း EAOs အဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးၫွိႏႈိင္းမႈမ်ားသည္ တျဖည္းျဖည္း တိုးတက္လာေသာ္လည္း အစိုးရႏွင့္ ကရင္အမ်ိဳးသား အစည္းအ႐ုံး (KNU) တို႔သည္ ေနာက္တႀကိမ္ အလြတ္သေဘာ ေဆြးေႏြးရန္အတြက္ ရက္ သတ္မွတ္ႏိုင္ျခင္းမရွိၾကေသးေပ။
NCA လက္မွတ္ေရးထိုးထားေသာ အဖြဲ႕ ၁၀ ဖြဲ႕သည္ အလုပ္မ်ားေနေသာေၾကာင့္ ယခုလ တတိယပတ္ လြန္သည္အထိ KNU သည္ အစိုးရႏွင့္ ေတြ႕ဆုံႏိုင္မည္ မဟုတ္ေၾကာင္း KNU ဒုဥကၠဌ ဖဒို ေစာကြယ္ထူးဝင္း အဆိုအရ သိရသည္။ KNU သည္ NCA လက္မွတ္ေရးထိုးထားေသာ အဖြဲ႕ ၁၀ ဖြဲ႕ႏွင့္ ေတြ႕ဆုံၿပီးမွသာ အစိုးရ၊ တပ္မေတာ္ႏွင့္ ဆက္လက္ေဆြးေႏြးမည္ဟု ဇန္နဝါရီလက ေျပာၾကားခဲ့သည္။
အလားတူပင္ RCSS ႏွင့္ အစိုးရ၊ တပ္မေတာ္ ေခါင္ေဆာင္မ်ားအၾကား ယခုအပတ္အတြင္း တရားဝင္ ေတြ႕ဆုံရန္ အစီအစဥ္သည္လည္း ေအာင္ျမင္ျခင္း မရွိခဲ့ေပ။
ဇန္နဝါရီလ ၂၅ ရက္ေန႔က တပ္မေတာ္၏ ေၾကညာခ်က္သည္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ အထူးသျဖင့္ RCSS ႏွင့္ KNU အေနျဖင့္ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားကို ျပန္လည္သုံးသပ္ရန္ ျဖစ္ေစခဲ့ၿပီး၊ အပစ္ရပ္အဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ အစိုးရ ႏွစ္ဘက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားကို ယာယီ ဆက္လက္ ေ႐ႊ႕ဆိုင္းထားၾကသည္။
RCSS သည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေကာ္မရွင္အဖြဲ႕ဝင္မ်ားႏွင့္ ရွမ္းျပည္ေတာင္ပိုင္းရွိ ၎တို႔၏ လြယ္တိုင္းလၽွဲန္ဌာနခ်ဳပ္တြင္ အလြတ္သေဘာ ေဆြးေႏြးမႈ ရွိမည္ျဖစ္ေၾကာင္း RCSS ေျပာခြင့္ရသူ စိုင္းမိဏ္း၏ အဆိုအရ သိရသည္။ ၾကာသပေတးေန႔တြင္ က်င္းပမည့္ ၇၂ ႀကိမ္ေျမာက္ ရွမ္းအမ်ိဳးသားေန႔ အခမ္းအနားသို႔ အစိုးရႏွင့္ တပ္မေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားကို ဖိတ္ၾကားထားေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
ေဖေဖာ္ဝါရီ ၇ ရက္တြင္ က်င္းပမည့္ ထိုအခမ္းအနားသို႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေကာ္မရွင္ အဖြဲ႕ဝင္ ဦးေအာင္စိုးႏွင့္ အႀကံေပး ဦးလွေမာင္ေ႐ႊတို႔ တက္ေရာက္ခဲ့သည္။
ထို႔အတူ အစိုးရသည္လည္း ေဖေဖၚဝါရီလ ၁၂ ရက္ေန႔တြင္ က်ေရာက္ေသာ ျပည္ေထာင္စုေန႔အခမ္းအနားသို႔ NCA လက္မွတ္ေရးထိုးထားသည့္ အဖြဲ႕မ်ားကို ေနျပည္ေတာ္သို႔ ဖိတ္ၾကားထားၿပီး အလြတ္သေဘာေဆြးေႏြးပြဲမ်ား က်င္းပၾကမည္ဟု ေမၽွာ္လင့္ရသည္။
ၫွိႏႈိင္းမႈမ်ာ းမၾကာခဏ ရပ္သြားလိုက္ ျပန္စလိုက္ ျဖစ္ေနသာေၾကာင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးၫွိႏႈိင္းသူမ်ားသည္ လာမည့္ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး အေကာင္းျမင္ၾကသည္။
လုံး၀ မေဆြးေႏြးသည္ထက္ အလြတ္သေဘာေဆြးေႏြးသည္က ပိုမိုေကာင္းမြန္သျဖင့္ အေျခအေန တိုးတက္လာမည့္သေဘာဟု ယူဆႏိုင္ေၾကာင္း ဦးခင္ေဇာ္ဦးကလည္း ေျပာသည္။
တျခား EAOs မ်ားႏွင့္ အလြတ္သေဘာ ေဆြးေႏြးေတြ႕ဆုံမည့္ရက္ အႀကိတ္အနယ္ ၫွိႏႈိင္းေနရေသာ္လည္း အစိုးရသည္ ရွမ္းျပည္တိုးတက္ေရးပါတီ (SSPP) ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ႏွင့္ တရားဝင္ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားကို ေနျပည္ေတာ္တြင္ ေဖေဖၚဝါရီလ တတိယပါတ္အတြင္း က်င္းပမည္ဟု ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေကာ္မရွင္၏ အဆိုအရ သိရသည္။
