တနိုင္ငံလုံး ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈ ရပ္စဲေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္ (NCA) လက္မွတ္ထိုးထားသည့္ လက္နက္ကိုင္ ၁၀ ဖြဲ႕သည္ NCA-S EAO ထိပ္သီး အစည္းအေဝးတရပ္ကို ေမ ၁၄ ရက္မွ ၁၈ ရက္ထိ ထိုင္းနိုင္ငံ၊ ခ်င္းမိုင္ၿမိဳ႕တြင္ က်င္းပခဲ့သည္။
ထိုအစည္းအေဝးသည္ NCA ထိုးထားေသာ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ ၁၀ အနက္ ၈ ဖြဲ႕ျဖင့္ စုဖြဲ႕ထားေသာ ၿငိမ္းခ်မ္း ေရး လုပ္ငန္းစဥ္ ဦးေဆာင္အဖြဲ႕ (PPST) ၏ စုဖြဲ႕မႈ ပုံစံကို အဓိကေဆြးေႏြးခဲ့ၾကရာ သေဘာထား ကြဲလြဲမႈမ်ား ရွိခဲ့ ၾကေၾကာင္းႏွင့္ ႏႈတ္ထြက္မည့္ဆိုေသာ အေျခအေနမ်ားကို တင္ျပေသာ အဖြဲ႕မ်ားလည္း ရွိခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
ထို႔အေျခအေနမ်ား အပါအဝင္ အပစ္ရပ္ အဖြဲ႕မ်ား ေရွ႕ဆက္မည့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ပအိုဝ့္ အမ်ိဳးသားလြတ္ေျမာက္ေရး အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (PNLO) မွ ဦးေဆာင္နာယက ဗိုလ္မႉးႀကီး ခြန္ဥကၠာကို ဧရာဝတီ အႀကီးတန္း သတင္းေထာက္ ခ်စ္မင္းထြန္းက ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားသည္။
မေး ။ ။ NCA-S EAO ထိပ္သီး အစည္းအေဝးမွာ ဘာေတြမ်ား ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြ ခ်ခဲ့လဲ။
ေျဖ ။ ဆုံးဖြတ်ချက်ကတော့ ကြီးကြီးမားမား ၃ ချက်လောက်ပါပဲ၊ ၁ ကတော့ ကျနော်တို့ မူလ ရှိနေတဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ် ဦးဆောင်အဖွဲ့ (PPST) ကို ဆက်လက် ထားရှိပြီးတော့ သူ့ရဲ့ အလုပ်တာဝန်တွေကို ဆက်လက် ထမ်းဆောင်ဖို့ပေါ့ဗျာ။ အဲဒါလည်း ဆုံးဖြတ်ပါတယ်။ ဆုံးဖြတ်တယ်ဆိုတာ အများသဘောတူပေါ့ ဗျာ။ တဖွဲ့လောက်ကတော့ သဘောမတူဘူးပေါ့။ ဒါပေမယ့် ကျန်တဲ့အဖွဲ့တွေက အားလုံး သဘောတူတယ်၊ နာမည်တော့ မပြောတော့ပါဘူး။
ေနာက္တခါ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္မွာ တစ္ဆို႔ေနတဲ့ ျပႆနာကို ေျဖရွင္းသြားဖို႔အတြက္ လုပ္ငန္းေကာ္မတီ တခုက အလြတ္သေဘာ ေတြ႕သြားမွာေပါ့ဗ်ာ အစိုးရ- တပ္မေတာ္တို႔နဲ႕။ အဲဒီေကာ္မတီတရပ္ ဖြဲ႕ဖို႔သေဘာတူ တယ္။ ေနာက္တခုက အဖြဲ႕အစည္းတခုေပါ့ KNU က အဆိုျပဳတယ္လို႔ ေျပာတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ အတိုင္ပင္ခံ အစည္းအေဝး (Peace Process Consultative Meeting-PPCM) ေပါ့ အမ်ိဳးအမည္မသိတဲ့ ပရိုပို႔ဆယ္ႀကီးတခု ရွိတယ္။
က်ယ္ျပန႔္ၿပီးေတာ့ အစရွာဖို႔ေတာ့ သိပ္မလြယ္ဘူး နားလည္ဖို႔လည္း သိပ္မလြယ္ဘူး။ နားလည္တဲ့လူလည္း သိပ္မရွိဘူးဗ် က်ေနာ္ၾကည့္ရတာ။ အဲဒီ ပရိုပိုဆယ္မ်ိဳးကို ေလ့လာဖို႔ေပါ့ေလ အက်ိဳးရွိတယ္ မရွိဘူး၊ ၿငိမ္းခ်မ္း ေရး လုပ္ငန္းစဥ္မွာ အေထာက္အကူျဖစ္တယ္ မျဖစ္နိုင္တာ ကြဲကြဲျပားျပား သိနိုင္ေအာင္ ေလ့လာေရး လုပ္မယ္ ၊ ၃ လနဲ႕ ၆ လေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီမွာ ေလ့လာေရးလုပ္ဖို႔ကိုလည္း လုပ္ငန္း ေကာ္မတီ တဖြဲ႕ ဖြဲ႕တယ္။ လုပ္ငန္း ေကာ္မတီ ၂ ခုေပါ့၊ မူလ PPST ကိုထားမယ္ဆိုတဲ့ လုပ္ငန္းေကာ္မတီ ၁ ဖြဲ႕ဆုံးျဖတ္ခ်က္၊ ဒီတစ္ဆို႔ေနတဲ့ ျပႆနာေတြကို ရွင္းဖို႔ လုပ္ငန္းေကာ္မတီမွာက်ေတာ့ လုပ္ငန္းေကာ္မတီကေနၿပီးေတာ့ ကိုင္ဆြဲသင့္တဲ့ အေျခခံ မူေလးေတြကို ခ်ေပးတာရွိတယ္။ အဲဒါပါပဲ သိပ္ေထြေထြထူးထူးေတာ့ မရွိပါဘူး။
မေး ။ ။ PPST ကို ဆက္ထားမယ္ဆိုေတာ့ ၂၀၂၀ အထိပဲလား ၊ ဘယ္ကာလအထိလဲ။
ေျဖ ။ ။ က်ေနာ္တို့ PPST ထားေရး အဖြဲ့ေတြကေတာ့ ၂၀၂၀ ထိထားတာေပါ့၊ ဒါေပမယ့္ မထားေရး အဖြဲ့က လည္း သူတို့ PPCM ဆိုတာကို အသံုးျပုလို့ရတဲ့အခ်ိန္မွာက်ရင္ PPST ကို ရုပ္သိမ္းျပီးေတာ့ PPCM အစားထိုးဖို့ ေပါ့ အဲလိုေတာ့ အစီအစဉ္ရွိတယ္။ အဲဒါ အဆိုတခုေပါ့ ေနာက္အဆိုတခုကေတာ့ PPCM ဆိုတာ အစည္းအေဝး ေလ Meeting ျဖစ္တာကို PPCM Meeting လို့ က်ယ္က်ယ္ျပန့္ျပန့္ ေခၚသင့္တဲ့အခ်ိန္မွာ ေခၚပါ သို့ေသာ္ မူလ လက္မွတ္ထိုးအဖြဲ့ေတြ ဖြဲ့ထားတဲ့ PPST ကိုလည္း ထားပါ၊ ေနာက္ PPST ကေတာ့ ပံုမွန္အလုပ္ေတြ လုပ္ေန မယ္၊ PPCM လို အစည္းအေဝးျကီးေခၚရင္လည္းပဲ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မယ္။ အဲသလို ယွဉ္တြဲျပီးေတာ့ တျပိုက္ နက္တည္း လုပ္သြားနိုင္ရင္ ေကာင္းမယ္ဆိုတဲ့ အဆိုျပုတဲ့အဖြဲ့လည္း ရွိတယ္ဗ်။
တခ်ိဳ႕က်ေတာ့လည္း PPCM ဆိုတာက လိုအပ္ခ်က္အရ ေခၚယူတဲ့အစည္းအေဝး ျဖစ္တဲ့အတြက္ အစည္းအ ေဝး ကာလထဲမွာပဲ အစည္းအေဝး ဆုံးျဖတ္ခ်က္နဲ႕ ရွိတာေလ၊ အစည္းအေဝးၿပီးရင္ သူ႕အိမ္သူျပန္၊ ကိုယ့္အိမ္ ကိုယ္ျပန္ဆိုေတာ့ ဘာမွ ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္မႈက မရွိေတာ့ဘူး ျဖစ္သြားတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ PPCM ကို လိုအပ္ သလိုေခၚ PPST ကို ပုံမွန္ထားေပါ့ေလ။ အဲဒီလိုမ်ိဳး အယူအဆ ၃ မ်ိဳးေလာက္ရွိတယ္။
အဲဒီ အယူအဆ ၃ မ်ိဳးက ညွိႏွိုင္းလို႔ မရဘဲနဲ႕ ပထမအႀကိမ္ အစည္းအေဝးလို႔ သတ္မွတ္ၿပီးေတာ့ ထိပ္သီး အစည္းအေဝးကို ရပ္လိုက္တာေပါ့ဗ်ာ။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ဆက္ေဆြးေႏြးလည္း ၿပီးမွာ မဟုတ္ဘူးေလ။ အဲေတာ့ ျပႆနာ နည္းနည္းပါးပါးရွိေနတဲ့ အဖြဲ႕ေတြက ကိုယ့္အဖြဲ႕ထဲမွာ ကိုယ္ျပန္ၿပီေတာ့ ေက်လည္ေအာင္ လုပ္၊ လုပ္ၿပီးေတာ့ ၂ လ- ၃ လ တန္က်ည္က်ရင္ ျပန္ေခၚၿပီးေတာ့ သူတို႔ေျပလည္ၿပီးရင္ ျပန္လာေပါ့၊ မေျပ လည္ေသးဘူးဆိုရင္လည္း မေခၚေသးဘူးေပါ့ဗ်ာ။ PPST ကေတာ့ သူ႕မူလအတိုင္း ဆက္ၿပီးသြားေနမယ္။
မေး ။ ။ ဒါဆို PPCM ဆိုျပီး ဖြဲ့မယ္ဆိုရင္ NCA မထိုးရေသးတဲ့ အဖြဲ့ေတြေရာ ပါဝင္ခြင့္ ျပုမယ့္ အေနအထားမ်ိုးလား။ ပါလာရင္ က်ယ္ျပန့္မသြားနိုင္ဘူးလား။
ေျဖ ။ ။ မပါဝင္ပါဘူး၊ PPCM မွာ လက္မွတ္ မထိုးတဲ့အဖြဲ့ ပါမယ္ဆိုတာ ဘယ္သူမွ အာမ မခံဘူး၊ လက္မွတ္ မထိုးတဲ့ အဖြဲ့ေတြကိုယ္တိုင္ကိုက PPCM ဆိုတာ ဘာမွမသိပါဘူး၊ ေလ့လာထားျပီးသားလည္း မရွိပါဘူး။ PPCM မွာ ပါမယ္လို့ ေျပာသံလည္း မျကားပါဘူး၊ ပါလို့ရွိရင္လည္း အစည္းအေဝးမွ်သာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အစည္းအေဝး ကာလမွာေတာ့ ရွိေကာင္း ရွိမွာေပါ့ဗ်ာ၊ အစည္းအေဝး ကာလမွာေတာ့ ပါျကမွာေပါ့ အစည္း အေဝးျပီးရင္ မထိုးတဲ့လူက မထိုးတဲ့ေနရာပဲ ျပန္သြားရမွာ အဲဒါဆို က်ေနာ္တို့ ခါတိုင္း ေျပာသလို EAO ထိပ္သီးေပါ့၊ လက္မွတ္ထိုး တာေရာ မထိုးတာေရာ ပါတယ္။ EAO ေတြရဲ့ ထိပ္သီးပြဲနဲ့ သြားတူတာေပါ့ေနာ္။ နာမည္သာ ေျပာင္းသြားမွာေပါ့ PPCM ဆိုတာ။ အမွန္က EAO ထိပ္သီးနဲ့တူပါတယ္။
မေး ။ ။ PPCM ကလာတဲ့ ေဆြးေနြးခ်က္ေတြက အစိုးရနဲ့ တပ္မေတာ္တို့ကို သြားျပီး စကားေျပာရင္ ဟိုဘက္က ဘယ္လိုမ်ိုး တုန့္ျပန္မႈေတြ ျဖစ္လာနိုင္မလဲ။
ေျဖ ။ ။ PPCM က တရားဝင္လည္း မဟုတ္ေသးဘူး က်ေနာ္တို့ EAO ထဲမွာ။ သို့ေသာ္လည္းပဲ အဲဒီလို အသံေလးထြက္တာနဲ့ အရင္က KNU ဘက္က Bilateral မွာ သြားတင္ျပဖူးတယ္ထင္တယ္ ျကည့္ရ တာေတာ့။ ဟိုဘက္က (အစိုးရ-တပ္မေတာ္ဘက္က) အျကမ္းဖ်င္း ျကည့္တာနဲ့ လက္မခံဘူးလို့ သတင္းက ထြက္တာပဲ၊ လက္မခံလို့ မလုပ္ရဘူးေတာ့ မဟုတ္ဘူးေပါ့ေလ လက္ေတြ့ျဖစ္နိုင္ေခ်နည္းလို့ လက္မခံဘူး ဆိုေတာ့လည္း က်ေနာ္တို့ ျငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဉ္က ဘယ္မွေရာက္မွာ မဟုတ္ဘူးေပါ့။ PPCM ကို သူတို့ မိတ္ဆက္ အခု ပြဲပ်က္မွာေပါ့။ PPST ကေတာ့ ပြဲဆက္နိုင္တဲ့ အလားအလာရွိေသးတယ္။ အဲလိုျဖစ္ေနတာ။
မေး ။ ။ PPST ကို ဖ်က္ျပီးေတာ့ တခ်ို့အဖြဲ့က ဘာေျကာင့္ PPCM ကို ဖြဲ့ခ်င္တယ္လို့ ေဆြးေနြးတာလဲ။
ေျဖ ။ ။ ဟုတ္တယ္ တခ်ို့အဖြဲ့ေတြက အဲဒီလိုပဲ ေျပာင္ေျပာတယ္ (ဖ်က္ခ်င္တယ္လို့) အဲလိုလုပ္ခ်င္ တယ္တဲ့ က်ေနာ္တို့ကေတာ့ မလုပ္နိုင္ဘူးလို့။ PPCM အခုလုပ္ အခု က်ေနာ္တို့ ျငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဉ္ ပ်က္မွာပဲေလ။ အခုကေတာ့ ရပ္ဆိုင္းတာပဲ ရွိတယ္ မပ်က္ဘူး၊ PPCM မိတ္ဆက္လိုက္တယ္ဆိုတာနဲ့ ခ်က္ခ်င္း ပ်က္မွာပဲ။ ဘာေျကာင့္ဆို အလုပ္ျဖစ္နိုင္တဲ့ ပရိုပိုဆယ္မဟုတ္ဘူး အဲဒါေျကာင့္ပါ။
မေး ။ ။ PPCM ျဖစ္လာရင္ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ပ်က္နိုင္တဲ့ အခင္းအက်င္း ျဖစ္နိုင္တယ္ဆိုေတာ့ေလ ဘယ္လို အေျကာင္း အခ်က္ေတြေျကာင့္မလို့ အဲလို သံုးသပ္မိတာလဲ။
ေျဖ ။ ။ ဘာေျကာင့္လဲဆိုေတာ့ PPCM ဆိုတာက Meeting (အစည္းအေဝး) ဆိုေတာ့ Meeting ပဲေလ။ Meeting မွာပဲ ဆံုတယ္၊ Meeting မရွိရင္ မဆံုဘူး၊ သူ့ဟာသူေန ကိုယ့္ဟာကိုယ္ေနဆိုေတာ့ ဆံုခ်က္မရွိဘူး၊ ဆံုခ်က္ မရွိတဲ့အတြက္ Meeting ကို မလာခင္မွာ ကိုယ့္ဟာကိုယ္လုပ္ သူ့ဟာသူလုပ္ဆိုေတာ့ အားလံုးက အစိုးရ-တပ္မေတာ္နဲ့ Bilateral ပဲလုပ္နိုင္တယ္။
ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ဆုံခ်က္မွ မရွိဘဲ။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ လက္ရွိ ေဆြးေႏြးဖက္ေတြကလည္း သူတို႔နဲ႕ ေဆြးေႏြး ေနလို႔ NCA လမ္းေၾကာင္းနဲ႕သြားေနတာ အေတာ္အသင့္ေရာက္ေနတယ္၊ အခက္အခဲေလး တခ်ိဳ႕ရွိတယ္ တစ္ဆို႔ေနတာ မွန္တယ္၊ သို႔ေသာ္ ေက်ာ္လႊားဖို႔ နည္းေတြကလည္း ရွိတယ္။ အဲဒီလိုမ်ိဳး အခ်ိန္မွာမွ ပုံစံ အသစ္ တခုကို ႐ုတ္တရက္ လာခ်လိဳက္ရင္ အဲဒီဟာႀကီးကို အဲဒီပုံစံက ဘာလဲ၊ ဘယ္လဲ ေမးေနတာနဲ႕တင္ ၁ ႏွစ္ခြဲ ကုန္သြားမယ္။ အခုအစိုးရ သက္တမ္းကလည္း ၁ ႏွစ္ခြဲပဲ က်န္တာ၊ ၁ ႏွစ္ခြဲက်န္တဲ့ အခ်ိန္မွာ ရသင့္သေလာက္ ရေအာင္ ႀကိဳးစားဖို႔က မူလအစုအဖြဲ႕က ပိုေကာင္းတယ္ေပါ့ဗ်ာ အဲသလို ျမင္ၾကတာ။
အစုအဖြဲ႕အသစ္က အမည္အမ်ိဳး မသိတဲ့အခါက်ေတာ့ ဒီ ၁ ႏွစ္ခြဲအခ်ိန္ ပုတ္သြားမွာကို အဲဒီလို စိုးရိမ္ၾကတာ ဒါေၾကာင့္ ေကာင္းတာ မေကာင္းတာ ခဏထားအုံး၊ အသစ္နဲ႕လာရင္ ပုံစံအသစ္ကို ေလ့က်င့္ ေမြးျမဴ ေလ့လာ ေနရတာက ၁ ႏွစ္ခြဲ အခ်ိန္ ကုန္သြားနိုင္တာကို အဲဒါေၾကာင့္။
မေး ။ ။ PPST နဲ့ PPCM ရဲ့ အားသာခ်က္ အားနည္းခ်က္ေတြက ဘာေတြျဖစ္မလဲ။
ေျဖ ။ ။ PPST ရဲ့ အားသာခ်က္က ၁ NCA အေပၚမွာ စုဖြဲ့ထားတယ္ေလ၊ NCA လက္မွတ္ထိုးတဲ့အဖြဲ့ေတြပဲ ပါတာကို၊ နံပါတ္ ၂ က်ေနာ္တို့ NCA အေကာင္အထည္ေဖာ္တဲ့ လမ္းျပေျမပံု အတိုင္းသြားေနတာ အခုဆိုရင္ က်ေနာ္တို့ ျပည္ေထာင္စု သေဘာတူ စာခ်ုပ္ေတာင္ အစိတ္အပိုင္း ၁-၂ ေတာင္ ခ်ုပ္ျပီးျပီဗ်ာ။ ၃ နွစ္ေက်ာ္ ခရီး လာခဲ့ျပီးျပီေလ၊ ေနာက္ျပီးေတာ့ အစိုးရ၊ လွြတ္ေတာ္၊ တပ္မေတာ္တို့ကလည္း ေဆြးေနြးဖက္ပါဆိုျပီးေတာ့ သေဘာထား ခ်မွတ္ျပီးေတာ့ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေနတာကလည္း ၃ နွစ္ေက်ာ္ျပီေလ။
ျပည္သူလူထုေတြ၊ လူထုအဓိက အဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ ျပည္တြင္းက အင္အားစုေတြကလည္း PPST က ေထာက္ခံ အားေပးရမယ့္ ဝိုင္းရံေပးရမယ့္ အင္အားစုဆိုၿပီးေတာ့ သေဘာထားရွိတာကိုလည္း ေတြ႕ရတယ္ဗ်ာ။ ေနာက္ဆုံး တခ်က္ကေတာ့ နိုင္ငံတကာေပါ့ ကုလသမဂၢ (UN) တို႔၊ ဥေရာပသမဂၢ (EU) တို႔၊ အာဆီယံတို႔ သံတမန္အသိုင္း အဝိုင္းေတြကလည္း PPST ကို အသိအမွတ္ျပဳၿပီးေတာ့ ရံပုံေငြ ကိစၥေတြ ဘာေတြ အားလုံး ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္ ေနတာလည္း ရွိတယ္ဗ်။ ဒါအားသာခ်က္ေတြေပ့ါေနာ္ ၃ ႏွစ္ခြဲမွာ။
အခု အမ်ိဳးအမည္မသိ PPCM ကို တင္လိုက္တာနဲ႕ ပထမဆုံး ေဝးဝါးတာက ဘယ္လိုပုံစံလဲ၊ ဘယ္သူေတြ ပါေနလဲ၊ ဘာလုပ္မွာလဲ စသျဖင့္ေပါ့ဗ်ာ ေမးခြန္းေတြ အမ်ားႀကီးထြက္လာမယ္။ NCA ကို အေျခခံလား ဟာ မဟုတ္ဘူး၊ NCA မထိုးတဲ့လူလည္း ပါမယ္ဆိုရင္ ရႈပ္သြားျပန္ေရာ၊ လမ္းျပေျမပုံကို လိုက္မလား ဟာ လမ္းျပ ေျမပုံလည္း မဟုတ္ဘူး။ ျပည္ေထာင္စု သေဘာတူညီခ်က္ကို ရထားတာလည္း မသိအမွတ္မျပဳေတာ့ဘူးဆိုတဲ့ ပုံစံမ်ိဳး ျဖစ္သြားနိုင္တယ္။
ဒါေၾကာင့္ မေရရာ မေသခ်ာတာက က်ေနာ္တို႔ ပိုၿပီးေတာ့ ႀကီးမားသြားမယ္။ ႀကီးမားတဲ့ မေရရာမႈနဲ႕ ရင္ဆိုင္ ရလိမ့္မယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ စုဖြဲ႕မႈကလည္း Meeting လို႔ ေျပာေတာ့ Meeting ဆိုသည္မွာ ၆ လတခါေခၚလား၊ ၁ ႏွစ္တခါ ေခၚလားေနာ္၊ အစည္းအေဝးကိုဗ်။ အဲဒီ အစည္းအေဝး မေခၚဘူးဆိုရင္ အဖြဲ႕အစည္းတိုင္းက သူ႕ဟာ သူ လြတ္လြတ္ကြၽတ္ကြၽတ္ ထင္ရာလုပ္ ၊ ထင္ရာသြား Bilateral ေပါ့၊ အစိုးရ-တပ္မေတာ္နဲ႕ ေဆြးေႏြးခ်င္လည္း ေဆြးေႏြး၊ လက္မွတ္ထိုးၿပီးသားလူကလည္း ကိုယ္အေကာင္အထည္ေဖာ္ခ်င္ရာ ေဖာ္ဆိုရင္ အဲဒါကမွ တကယ့္ ဝါးအစည္းၿဖိဳသလိုျဖစ္ၿပီးေတာ့ သူတလူ ငါတမင္း ျဖစ္သြားနိုင္တယ္။ EAO ရဲ႕ အခြင့္အေရးက ၾကာေလ ေပ်ာက္ ေလ ျဖစ္သြားနိုင္တယ္။
အဲဒါေၾကာင့္ PPCM ရဲ႕ အေနအထားကို က်ေနာ္အၾကမ္းပ်ဥ္ၾကည့္လိုက္ေတာ့ တကယ့္လက္ေတြ႕ကို ရာခိုင္ႏႈန္း ေတာ္ေတာ္နည္းတဲ့ လက္ေတြ႕နဲ႕ ေတာ္ေတာ္ကင္းကြာတဲ့ ပုံႀကီးခ်ဲ့ထားတာမ်ိဳးႀကီး ျဖစ္ေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔က က်စ္က်စ္လ်စ္လ်စ္ ရိုးရိုးေလး ဖြဲ႕ထားတဲ့ PPST အေျခခံေပၚမွာပဲ ရပ္တည္သြားသင့္တယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔က ဒါေၾကာင့္ ဒီထိပ္သီး အစည္းအေဝးမွာ က်ေနာ္တို႔ ၆ ဖြဲ႕ေပါ့ဗ်ာ ရပ္တည္တာပါ။
ေနာက္ဆုံး RCSS ကပါ PPST ထပ္ထားမယ္၊ သူလည္းပဲ အဖြဲ႕ဝင္ ထပ္ပါမယ္လို႔ ဆုံးျဖတ္လိုက္ေတာ့ ဒါ နည္းနည္းေလး က်ေနာ္တို႔ ပိုေကာင္းသြားတာေပါ့ အဲလိုျဖစ္တာပါ။
မေး ။ ။ PPST ဆိုရင္ KNU ဘက္က နႈတ္ထြက္ဖို့ အဆိုျပုခဲ့တယ္လို့လည္း ျကားတယ္၊ ေနာက္တဖက္ကို ျကည့္ေတာ့ေလ PPCM ဆိုရင္လည္း ဗိုလ္မႉးျကီးတို့ အဖြဲ့က နႈတ္ထြက္မယ္ဆို တဲ့ဟာမ်ိုးေတြ ျဖစ္ေနေတာ့ ဒီ EAO ေတြရဲ့သေဘာထားကို ဘယ္လိုမ်ိုး ညွိျကဖို့ရွိမလဲ။ ေနာက္ဆံုး ဘယ္လိုပံုစံနဲ့သြားျကမလဲေပါ့။
ေျဖ ။ ။ ညွိလို့ ရဖို့ကေတာ့ ေလာေလာဆယ္မွာ လက္ရွိနဲ့ လက္မဲ့ေပါ့။ လက္ရွိကေတာ့ PPST ေလ၊ လက္ရွိ က PPST ဆိုေတာ့ PPST ကို ၇ ဖြဲ့က သြားမယ့္သေဘာေပါ့။ နႈတ္ထြက္မယ္ဆိုတဲ့ အဖြဲ့ကလည္း RCSS က ျပန္ ပါမယ္ဆိုတဲ့အခါက်ေတာ့ သူလည္း နႈတ္ထြက္တာကို ျပန္စဉ္းစားမယ္ဆိုျပီးေတာ့ ဆိုင္းငံ့လိုက္တာေပါ့။ အဲဒါ ေလးပါ။
သို႔ေသာ္ PPCM ဆိုတာလည္း စျဖစ္မွ ျဖစ္မွာပါ၊ ဘယ္အခ်ိန္မွာမွ စျဖစ္မလည္း မသိေသးပါဘူး၊ သို႔ေသာ္ ကြင္းထဲ ဝင္နိုင္တဲ့ အေျခအေန မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အဲဒီ Meeting ဆိုတာကလည္း Meeting ဖိတ္ရင္ သြားတက္တာ၊ Meeting မဖိတ္ရင္ မတက္တာ ဒါပဲရွိတာ။ Meeting ဆိုတာက က်ေနာ္တို႔က လုပ္ငန္း ျဖစ္ဖို႔ က ခက္တယ္၊ ဒါေၾကာင့္ အဲဒီ Meeting မ်ိဳးေခၚလည္း က်ေနာ္တို႔က ပူးေပါင္းပါဝင္ သြားတက္ဖို႔ခက္တယ္၊ အစုအဖြဲ႕မဟုတ္ပါဘူး အစည္းအေဝးပါ။
အစည္းအေဝးက ဘယ္သူေခၚမွန္းလည္း မသိပါဘူး၊ ေခၚတဲ့လူ ဘယ္သူေခၚမွန္းမသိတဲ့ အခါက်ေတာ့ အတြင္းေရးမႉး အဖြဲ႕ ဖြဲ႕ၿပီးေတာ့ ေခၚမလား၊ ဘာလား မသိပါဘူး။ အစည္းအေဝးေခၚတဲ့အခ်ိန္မွာ အလားအလာ ၾကည့္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ရရွိၿပီးသား ပလက္ေဖာင္းကို စြန႔္ၿပီးေတာ့ သြားတက္ရမွာကေတာ့ အခက္အခဲ ရွိ တယ္ေလ။
မေး ။ ။ ထိပ္သီး အစည္းအေဝး ထုတ္ျပန္ခ်က္ထဲမွာ NCA မထိုးရေသးတဲ့ အဖြဲ့ေတြ ေဆြးေနြးပြဲေတြမွာ ပါဝင္လာနိုင္ေအာင္ လုပ္မယ္ဆိုေတာ့ ဘယ္လိုပံုစံမ်ိုးလုပ္သြားဖို့ရွိလဲ။
ေျဖ ။ ။ ရသေလာက္ေတာ့ လုပ္ရမွာ၊ ေဆြးေနြးမႈ ပါလာေအာင္ဆိုတာက အခု PPST လုပ္ငန္း လမ္းညြန္ မွာ လည္း ပါပါတယ္။ PPST စဖြဲ့တုန္းက ရည္ရြယ္ခ်က္ ၃ ခု ရွိတယ္၊ အဲဒီ ၃ ခုမွာလည္း မထိုးရေသးတဲ့ အဖြဲ့ ေတြနဲ့ ဆက္လုပ္ရမယ္ဆိုတာ ပါျပီသားပဲ။ PPCM ဖြဲ့မွ မဟုတ္ဘူး၊ PPCM လို့ေခၚတဲ့ Meeting လုပ္မွ မဟုတ္ ဘူး၊ ဒါေျကာင့္ PPST ရဲ့ လုပ္ငန္းလမ္းညြန္ကို ေသခ်ာဖတ္ရင္ အားလံုး ျပည့္ျပည့္စံုစံု ပါဝင္ျပီးသားပဲ ျဖစ္ပါ တယ္။
ဒါေၾကာင့္ PPST ဖ်က္သိမ္းေရးကို ဥပါယ္တံမ်ဥ္နဲ႕ misguided လုပ္သလို ျဖစ္မွာကို က်ေနာ္တို႔ ေၾကာက္ပါတယ္၊ ဒါေၾကာင့္ PPST ပလက္ေဖာင္းကိုပဲ အခိုင္အမာရပ္မယ္ဆိုၿပီးေတာ့ပဲ ဆုံးျဖတ္က်တာ ျဖစ္ပါတယ္။
မေး ။ ။ PPST မွာ ဆက္စပ္အေနနဲ့ ၂ ဖြဲ့ရွိေနေသးတယ္ မြန္ျပည္သစ္ပါတီ (NMSP) နဲ့ လားဟူဒီမိုကရက္ တစ္အစည္းအရံုး (LDU) အဲဒီ အဖြဲ့ေတြကေရာ PPST ထဲမွာ အဖြဲ့ဝင္အျဖစ္ ပါဝင္ဖို့ အဆိုျပုေနျပီးလား။
ေျဖ ။ ။ အဲဒီအဖြဲ့ကလည္း PPST မွာ ျပင္ထားပါတယ္လို့ ေျပာေနျကတာကို ဒါေပမယ့္ သူတို့မွာ ညွိေနတာ က ညီညြတ္ေသာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိုးမ်ား ဖက္ဒရယ္ေကာင္စီ (UNFC) မွာလည္း လြတ္လြတ္ ကြ်တ္ကြ်တ္ မျဖစ္ တဲ့အခါက်ေတာ့ အဲဒါေလး လြတ္ကြ်တ္သြားဖို့လိုတယ္လို့ သူတို့က အေျကာင္းျပတာ၊ လာမယ့္ ဇြန္လမွာလည္း UNFC က သူတို့ ေနာက္ဆံုးပိတ္ အစည္းအေဝး ေခၚနိုင္တယ္ဗ်။ ဒါေျကာင့္ အဲဒီ ဇြန္လထဲမွာ ဆံုးျဖတ္မယ္လို့ ေတာ့ ေျပာသံျကားတာပဲဗ်။ သူတို့ UNFC ကေန လြတ္လြတ္ ကြ်တ္ကြ်တ္ ျဖစ္သြားရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို့ PPST ပို အားေကာင္းတာေပါ့။
မေး ။ ။ အခု EAO ေတြနဲ့ အစိုးရ-တပ္မေတာ္ျကားမွာ ေနွးေကြးသြားတဲ့အခ်က္ေပါ့ေလ၊ ခြဲမထြက္ေရး သေဘာတူဖို့ အခ်က္နဲ့ တခုတည္းေသာ တပ္မေတာ္ထားရွိေရး သေဘာတူဖို့အခ်က္ေပါ့ေလ။ အဲဒါနဲ့ ပတ္သက္ ျပီး EAO ေတြျကားထဲမွာ ဘယ္လိုမ်ိုး အေျဖရွာထားျပီးျပီလဲ၊ ဘယ္လိုမ်ိုးဆံုးျဖတ္သြားဖို့ရွိလဲ။
ေျဖ ။ ။ က်ေနာ္တို့ ေလ့လာေရး ခရီးသြားျကတယ္ဗ် အဲဒီကိစၥေပၚမွာ၊ ေလ့လာေရးခရီးသြားျကျပီး အမ်ိုးမ်ိုး လုပ္ျကေတာ့ အဲဒီအခ်က္ ၂ ခ်က္ေျကာင့္ တစ္ဆို့ပါတယ္ဆိုျပီးေတာ့ အေျကာင္းျပေနတဲ့လူေတြ ရွိေနသလို၊ အဲဒီ ၂ ခ်က္ကို ေက်ာ္လွြားနိုင္တဲ့နည္းကို တိုင္ပင္ဖို့လိုတယ္ဆိုတဲ့ လူတခ်ို့ရွိတယ္။ အဲဒီ ၂ ခ်က္ပိတ္ဆို့လို့ ဆိုျပီးေတာ့ စကားဝိုင္းကေန ထြက္သြားလို့ရွိရင္ ထြက္သြားတဲ့လူက တာဝန္ရွိသလိုျဖစ္တာကို ။
အဲဒီ ၂ ခ်က္ ကို တင္ျပတဲ့ အစိုးရတို႔၊ တပ္မေတာ္တို႔ကလည္း တင္ျပတယ္၊ တင္ျပတာကို ညွိႏွိုင္းဖို႔ အခြင့္ အလမ္း ရွိတာကို ဆက္ညွိေပါ့ဗ်ာ၊ ဆက္ညွိလို႔ မရဘူးဆိုရင္ တမ်ိဳးေပါ့၊ ညွိႏွိုင္းဖို႔ အခြင့္အေရးရွိတဲ့ဟာကို တင္ျပတဲ့လူေတြက လည္း ညွိပါ၊ စိတ္ႀကိဳက္ပုံစံ တင္ေပးပါလို႔ အျပန္အလွန္ညွိေနတဲ့ ဝိုင္းကေန က်ေနာ္တို႔ ထြက္တယ္လို႔ ယာယီပဲ ျဖစ္ျဖစ္ မပါဘူးလို႔ ေျပာရင္ မညွိခ်င္ေတာ့လို႔ေျပာတဲ့လူက အဲထြက္သြားတဲ့လူက မညွိခ်င္လို႔ေပါ့။
အဲဒါကို လက္ညိုးထိုး အေၾကာင္းျပၿပီးေတာ့ ထြက္သြားသလိုျဖစ္တာေပါ့။ အဲဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ ဆက္လက္ ညွိႏွိုင္းသင့္တယ္ဆိုၿပီးေတာ့ အဆိုျပဳတယ္၊ အဲဒီ အဆို ၂ ခုက အခက္အခဲျဖစ္တယ္၊ ဒါေပမယ့္ ညွိႏွိုင္းသင့္တယ္။ အဲဒီ အဆို(၂)ခုေၾကာင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ေတြ ရပ္ဆိုင္းတာေတြ၊ တစ္ဆို႔တာေတြ မျဖစ္သင့္ဘူးေပါ့။ ညွိႏွိုင္းေနရင္ လမ္းစေတြ႕မွာေပါ့ဗ်ာ မညွိႏွိုင္းဘူးဆိုရင္ လမ္းစ မေတြ႕ေတာ့ဘူး။ အဲဒါပါပဲဗ်ာ။
မေး ။ ။ တခ်ို့ကေတာ့ ခြဲမထြက္ေရးဆိုတာကို ကတိခံခိုင္းဖို့ မလိုေတာ့ဘူးလို့ ေျပာတယ္၊ အဲဒီအေပၚမွာ ေရာ ဗိုလ္မႉးျကီးတို့ မွတ္ယူမိလဲ။
ေျဖ ။ ။ ဒီလိုဗ် တဖက္က ျကည့္ရင္လည္း၊ အဖြဲ့အစည္းေတြရဲ့ စိတ္ထဲမွာ တခ်ို့လူမ်ိုးေတြရဲ့စိတ္ထဲမွာ ဖံုးကြယ္ထားတဲ့ ရည္မွန္းခ်က္ေတြလည္း ရွိခ်င္ ရွိနိုင္တာေပါ့၊ ဒါေတာ့ ဘယ္သူ ဘယ္သူလဲေတာ့ မေျပာဘူး၊ ဖံုးကြယ္ထားတဲ့ ရည္မွန္းခ်က္ေတြက တေန့ တခ်ိန္၊ ဘယ္ကာလ ဘယ္အခ်ိန္မွာ ဝန္ခံမႈ မလုပ္ဘဲ အခြင့္ အလမ္းမ်ား ရွိမလား၊ ေမြးရာပါ အခြင့္အေရး လြတ္သြားမလား၊ ဘိုးဘြားပိုင္တဲ့ အေမြအနွစ္ျကီး လြတ္သြား မလား၊ ဒါေျကာင့္ ခြဲမထြက္ရဆိုတာကို အာမခံလိုက္ရင္ သမိုင္းတရားခံ ျဖစ္သြားမလားေပါ့ဗ်ာ။ ေျကာက္တဲ့ လူရွိတယ္၊ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ခြဲထြက္ပိုင္ခြင့္ရွိျပီဆိုတာကိုလည္း ေတာင္းဆို လုပ္ကိုင္ဖို့မလိုဘူးေပါ့၊ ခြဲမထြက္ရ ဆိုတဲ့ အာမခံခ်က္ကိုလည္း မေတာင္းနဲ့ မလိုဘူး၊ ဖက္ဒရယ္အေျခခံမူ စစ္စစ္ကိုပဲ ညွိနွိုင္းျပီးေတာ့ အေကာင္ အထည္ေဖာ္ရေအာင္ေပါ့။
အဲဒါကေတာ့ ဖက္ဒရယ္မူ စစ္စစ္မွန္မွန္ျဖစ္ရင္ေတာ့ ထြက္ခိုင္းလည္း ဘယ္သူမွ မထြက္ပါဘူး၊ အဲဒါေၾကာင့္ ဖက္ဒရယ္မူ စစ္စစ္ရေရး ဦးတည္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ခြဲထြက္ခြင့္ရွိသည္၊ ခြဲမထြက္ရဆိုတဲ့ အာမခံခ်က္ ဒါေတြကို စာခ်ဳပ္ထဲမွာ သြားမထည့္သင့္ဘူးေပါ့။ အဲဒါေတြကေတာ့ သုံးသပ္ခ်က္ အဲလိုရွိၾကပါတယ္ ေနာက္ဆုံးေလ၊ ဒါေပမယ့္ ညွိေတာ့ ညွိရမွာေပါ့ေလ၊ နိုင္ငံေရးသေဘာတူညီခ်က္မွာ ထည့္မယ္၊ ေနာက္ ဖက္ဒရယ္ဖြဲ႕စည္းပုံ ဥပေဒေရးရင္ မထည့္ဘူး။ ဒါလည္း သူ႕အပိုင္းနဲ႕သူရွိတာပဲ ေနာင္တေန႕ က်ေနာ္တို႔ အုပ္ခ်ဳပ္မယ့္ ဖက္ဒရယ္ အေျခခံဥပေဒက ေပၚလာမွာပဲ၊ ေပၚလာတဲ့အခ်ိန္မွ ခြဲထြက္ပိုင္ခြင့္ရွိေၾကာင္းတို႔၊ ခြဲထြက္ပိုင္ခြင့္ မရွိေၾကာင္း မထည့္ပဲနဲ႕ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒထဲမွာ က်န္ထားမလားေပါ့၊ ဒါလည္းပဲ က်ေနာ္တို႔ ညွိရမယ့္ ကိစၥျဖစ္တယ္။ နည္းလမ္းေတြေတာ့ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္၊ ဆက္လက္ ေဆြးေႏြးရင္ေတာ့ ထြက္လာမွာပါ။
