The Voice Journal – Non-Profit Management ေငြေၾကးအက်ိဳးအျမတ္မယူတဲ့ အဖြဲ႕အစည္း စီမံခန္႔ခြဲမႈနဲ႔ For-Profit Management ေငြေၾကးအက်ိဳးအျမတ္ယူတဲ့အဖြဲ႕အစည္း စီမံခန္႔ခြဲမႈအၾကား ကြာျခားခ်က္ ဘယ္လိုရွိပါသလဲဆရာ။
DATT- Non-Profit နဲ႔ For-Profit မွာ အေရးႀကီးတာကေတာ့ ေစ့ေဆာ္ခ်က္ေပါ့ေနာ္။ Institution အဖြဲ႕ႀကီးတစ္ခုအေနနဲ႔ ဦးတည္ခ်က္ Purpose က ဘာလဲ။ Profit နဲ႔ Non-Profit ေငြေၾကး အက်ိဳး အျမတ္ယူမွာလား၊ မယူဘူးလား ဦးတည္ခ်က္ မတူေပမယ့္ တခ်ိဳ႕ေတြထင္တာက Non-Profit ဆိုရင္ ေလ်ာ့တိေလ်ာ့ရဲ လုပ္လို႔ရတယ္၊ For-Profit ကေတာ့ စနစ္တက်လုပ္ရမယ္ ဘာညာဆိုတာမ်ိဳး အဲဒီလိုအယူအဆရွိေနတာကိုး။ for-Profit မွာေတာ့ ဆရာတို႔ အျမတ္ကို တစ္ဖက္ကလုပ္ေနေပမယ့္ Social Responsibility လူမႈေရးတာဝန္ေက်ေအာင္လုပ္တာေတြလည္း ရွိလာတယ္။ ၿပီးေတာ့မွ ဟိုဘက္က Non – Profit သမားေတြကလည္း Non – Profit ႀကီးပဲလုပ္ရင္ ေရရွည္မတည္တံ့ေတာ့ဘူး။ မျဖစ္ႏိုင္တဲ့အခါက်ေတာ့ Sustainability ကို ကိုးစားရတဲ့အခါက်ေတာ့ သူတို႔ဘာကိုစဥ္းစားလာၿပီးလဲဆိုေတာ့ Revenue Generation ဝင္ေငြ ရရွိေရးကိုစဥ္းစားလာၿပီ။ အဲဒီေတာ့ အျမတ္ေတာ့ မဟုတ္ေပမယ့္ Revenue ကိုသူတို႔လက္ခံလာတဲ့ အေနအထားေပါ့။ အဲဒီေတာ့ ဆရာကေတာ့ (For-Profit နဲ႔ Non-Profit စီမံခန္႔ခြဲမႈတို႔ဟာ) Convergent (တစ္ခုနဲ႔တစ္ခုစုဆုံလာတယ္) လို႔ ထင္တယ္။ ျဖစ္ေနရင္ေတာ့ အရင္လို Type အမ်ိဳးအစား ႏွစ္ခုကသီးျခားရပ္တည္တဲ့ Non-Profit ကသက္သက္၊ For-Profit ကသက္သက္ဆိုတဲ့ အဲဒီလိုအေျခအေနမဟုတ္ေတာ့ဘဲ ဘုံတူညီတာေတြ ရွိလာတယ္။ Institution ႏွစ္ခုလုံးမွာ လိုအပ္တာကဘာလဲ။ Strong Management ေပါ့ေနာ္။ စီမံခန္႔ခြဲမႈ ေကာင္းဖို႔လိုတယ္။ အဓိကကေတာ့ Institution ရဲ႕ဦးတည္ခ်က္သာကြဲတာ အားလုံးကတူတူပဲေလ။
ေနာက္တစ္ခုကဒီ People Management ေပါ့ေလ။ ဝန္ထမ္းေတြကို ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ရတဲ့ပုံစံက Non-Profit မွာေရာ For-Profit မွာေရာအတူတူပဲ။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ လူေတြအားလုံးက Professional ျဖစ္လာၿပီ။ အရင္တုန္းကေတာ့ ဆရာတို႔ ျမန္မာျပည္မွာရွိေနတဲ့ ဥပမာ ဆြမ္းႀကီးေလာင္းအသင္းတို႔ ဘာညာမွာက်ေတာ့ ဒါေတြက Voluntary (လုပ္အားေပး) ေလ။ Voluntary Non-Profit က တစ္ဖက္ကရွိသလို အခုဒီဘက္ပိုင္းမွာ အခုႏိုင္ငံတကာ NGO (Non-Governmental Organizations) ေတြက်ေတာ့ လုပ္အားေပးသဘာ၀မဟုတ္ေတာ့ဘဲ Non-Profit ဆိုေပမယ့္ Professional (အသက္ေမြးပညာသည္) ျဖစ္လာတာရွိလာတယ္။ Save the Children တို႔ဘာတို႔ဆိုတဲ့ NGO ေတြအားလုံးဟာ Non-Profit ဆိုေပမယ့္ ဝန္ထမ္းေတြအားလုံးဟာ Professional ျဖစ္လာတယ္။ အရင္လို Voluntary ပုံစံနဲ႔ လႈပ္ရွားလို႔မရဘူးဆိုတာ သိလာတဲ့အတြက္ တျဖည္းျဖည္း သူက Non-Profit ဆိုေပမယ့္ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ရတဲ့ဟာက For-Profit ပုံစံ ျဖစ္လာတယ္။ ဒါဒီဘက္က။ ဒီဘက္ကလည္း Profit လုပ္တဲ့ဟာကလည္း Social Responsibility “လူ႕အဖြဲ႕အစည္းကို ၾကည့္ရတဲ့ အေနအထား” ရွိေတာ့ ဒီဘက္ကလည္း ေ႐ြ႕လာတဲ့ အေနအထားရွိတာကို ဆရာတို႔ ေတြ႕ရတာေပါ့။ ဆရာေျပာခ်င္တာေတာ့ Convergent သီအိုရီေပါ့။ သီးျခားခြဲတာမဟုတ္ေတာ့ဘူးလို႔ ေျပာခ်င္တာပါ။
The Voice Journal – အဖြဲ႔ဝင္ေတြ စိတ္ဓာတ္တက္ႂကြေအာင္ လုပ္ဖို႔အတြက္ကေကာ။ Non-Profit နဲ႔ For-Profit မွာ ဘယ္ဟာမွာ ပိုၿပီးေတာ့ စိတ္အားထက္သန္မလဲ။ ဦးေဆာင္ရတဲ့သူမွာေရာ ခံစားမႈမ်ိဳး ကြာမလား။
DATT – Management (စီမံခန္႔ခြဲတဲ့အပိုင္း) နဲ႔ Staff (ဝန္ထမ္းအပိုင္း) ေပါ့ေနာ္။ Motivation (စိတ္အားထက္သန္မႈ) ေပါ့။ ဒီကိစၥကမွာလည္း ခုနကျပႆနာေပါ့။ Voluntary (လုပ္အားေပး) ဟုတ္ မဟုတ္ျပႆနာေပါ့။ ဆရာတို႔ စာဖတ္အသင္းတို႔၊ ဆြမ္းေလာင္းအသင္းတို႔မွာက်ေတာ့ Non-Profit၊ ၿပီးေတာ့ Non-Professional ျဖစ္ရင္ သူတို႔ရဲ႕ Motivation က ဘယ္ကလာလဲဆိုရင္ အထဲကလာတဲ့ Motivation (စိတ္အားထက္သန္မႈ) ေလ။ အထဲကလာတဲ့ Motivation က ကုသိုလ္ရခ်င္လို႔ ဘာညာဆိုတဲ့ Motivation ။ အခုေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား Non-Profit ေတြမွာ Voluntary မဟုတ္ေတာ့ဘဲနဲ႔ Professional ျဖစ္လာတဲ့အခါက်ေတာ့ သူတို႔ကို Profit-Oriented အဖြဲ႕အစည္းေတြအတိုင္းမေပးရင္ သူတို႔လည္း မလုပ္ေတာ့ဘူး။ Management အေနနဲ႔စဥ္းစားရင္ Incentive မက္လုံးကလည္း Non-Profit မွာေပးရတဲ့ Incentive နဲ႔ For-Profit မွာေပးရတဲ့ Incentive မက္လုံးက အတူတူ ျဖစ္သြားတယ္။ ပိုၿပီးအေရးႀကီးတာ ဆရာတို႔ျဖစ္ပုံက Non-Profit ရဲ႕ Financing (ဘ႑ာေငြျဖည့္တင္းမႈ)ေပါ့ေနာ္။ Funding ဘ႑ာေငြကဘယ္ကရလဲဆိုရင္ လႉတဲ့သူဆီကရတယ္။ လႉတဲ့သူဆီကရေတာ့ Management က လႉတဲ့သူေတြရဲ႕ေငြေတြကို ထိန္းသိမ္းရမွာ သူ႕တာဝန္ျဖစ္တယ္။ For-Profit အဖြဲ႕အစည္းမွာက်ေတာ့ ပိုင္ရွင္က ကိုယ္တိုင္ထိန္းသိမ္းေတာ့ သူ႕ Self-Interest (ကိုယ္က်ိဳးစီးပြား) ရွိတယ္ေလ။ အဲဒီဟာေတာ့ နည္းနည္းေလးကြာ သြားတာေပါ့။ ဘာေၾကာင့္လဲဆို ပိုင္ရွင္လုပ္တဲ့သူက သူ႕ Self-Interest (ကိုယ္က်ိဳးစီးပြား) ရွိေတာ့ သူကေတာ့ပိုၿပီးေတာ့ ဂ႐ုစိုက္တယ္။ ဒီဘက္က်ေတာ့ Non-Profit က ပိုၿပီးေတာင္ သူ႕မွာ တာဝန္ပိေသးတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ သူေစာင့္ေရွာက္ရတဲ့ေငြေတြက သူလည္းမပိုင္ဘူး။ အမ်ားပိုင္ဆိုပါေတာ့ အရင္တုန္းက ႏွစ္ျပားတန္ေဆာင္း (ေ႐ႊတိဂုံကုန္းေတာ္ရွိ)။ ႏွစ္ျပားစီစုၿပီးလုပ္တဲ့အခါက်ေတာ့ သူ႕မွာပိုၿပီး ဆရာ့စိတ္ထင္ ဝန္ပိုပိတယ္လို႔ ေအာက္ေမ့တာေပါ့။ Motivation အေနနဲ႔ကလည္း အရင္တုန္းကေတာ့ ဆရာတို႔နားလည္တာ Non-Profit သမားရဲ႕ Motivation က တကယ့္ကို Value System (သူတန္ဖိုးထားတဲ့အရာ) ကိုအေျခခံတဲ့ Motivation ။ ၿပီးေတာ့မွ ဒီဘက္က Profit သမားက အျမတ္ရရင္ၿပီးေရာ၊ Bonus ရရင္ၿပီးေရာ၊ လခရရင္ၿပီးေရာဆိုတဲ့ အယူအဆရွိခ်င္တယ္။ အခုေတာ့ အဲဒီအယူအဆကို နည္းနည္းေလးျပင္လာတယ္လို႔ ဆရာတို႔နားလည္လာတယ္။
The Voice Journal – အစိုးရက်ေတာ့ေကာ ဘယ္အပိုင္းထဲမွာပါလဲဆရာ။ Non-Profit ထဲလား၊ For-Profit ထဲလား။
DATT – အစိုးရမွာလည္း အရင္တုန္းကေတာ့ Pure State- Owned Organizations (ႏိုင္ငံပိုင္သက္သက္ အဖြဲ႕အစည္း) ေပါ့ေနာ္။ Pure State- Owned ေတြမွာ အဓိကျပႆနာေတြက ဘာလဲဆိုေတာ့ Accountability (တာဝန္ယူမႈ တာဝန္ခံမႈ) ေပါ့။ Accountability ျပႆနာေပါ့။ Accountability ျပႆနာက သူတို႔က Pure State-Owned ဆိုေပမယ့္ State-Owned လို႔ ေျပာတဲ့အခါမွာလည္း ႏွစ္မ်ိဳးရွိတာေပါ့။ Commercial body (စီးပြားေရးလုပ္ငန္း) ေတြရယ္၊ Regulatory body (နယ္ပယ္တစ္ရပ္ရပ္ကို ဥပေဒျဖင့္ ႀကီးၾကပ္ေသာအဖြဲ႕အစည္း)။ အစိုးရဌာနေတြမွာ ဥပေဒႀကီးၾကပ္မႈ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္မႈအဖြဲ႕ႀကီးေတြရွိသလို အစိုးရဌာနေတြမွာ စီးပြားေရးလုပ္တဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေတြရွိတယ္ေလ။ အခုဒီဘက္ပိုင္းမွာ ဆရာတို႔ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈလုပ္တဲ့အခါမွာ ဒီစီးပြားေရးလုပ္တဲ့ အစိုးရအဖြဲ႔အစည္းေတြအားလုံး Commercialize (စီးပြားေရးဆန္ဆန္) နဲ႔ လုပ္တဲ့အခါက်ေတာ့ ဒီ Corporatization (စီးပြားေရးလုပ္ငန္းပုံစံျပင္ဆင္ဖြဲ႕စည္းျခင္း) ေပါ့။ အဲဒီအခါက်ေတာ့ Profit Motive (အက်ိဳးအျမတ္ ရည္မွန္းခ်က္) ကို ဦးတည္သြားၿပီေလ။ အဲဒီေတာ့ ဘာပဲက်န္မလဲဆိုေတာ့ ဆရာထင္တယ္။ အစိုးရအဖြဲ႕အစည္းေတြမွာ Regulatory body ဥပေဒကို ႀကီးၾကပ္တဲ့လုပ္ငန္းေတြ လုပ္တဲ့အဖြဲ႕အစည္းေတြပဲ တကယ့္ကို Pure အစိုးရလုပ္ငန္း စစ္စစ္က်န္ခဲ့ေတာ့မယ္လို႔ ထင္တယ္။ အဲဒီအခါ သူတို႔ရဲ႕ Incentive Reward (မက္လုံး) ကေတာ့ ခုနလိုမဟုတ္ေတာ့ဘူးေလ။ သူတို႔က ဥပေဒလိုက္နာမႈ Compliance Risk ေတြ ဘာေတြပဲၾကည့္တာ ျဖစ္ေတာ့၊ သူတို႔ကိုစဥ္းစားတဲ့ပုံစံ တစ္မ်ိဳးျဖစ္ေတာ့ ဟိုဘက္က်ေတာ့ သူတို႔သည္ အစိုးရအဖြဲ႕ျဖစ္ေပမယ့္ Commercial Line (စီးပြားေရးဘက္ျခမ္း) ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဆရာထင္တယ္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြအတိုင္း Incentive ေတြေပးရေတာ့မယ္။ Reward ေတြလည္းေပးရေတာ့မယ္လို႔ ဆရာထင္တာေပါ့။
The Voice Journal – အေျခအေနကို မူတည္ၿပီး လုပ္ရေတာ့မွာေပါ့။
DATT။ ။ ဟုတ္တယ္။ အစိုးရလုပ္ငန္းေတြမွာ Profit Motive ရွိတဲ့ လုပ္ငန္းေတြရွိလာၿပီေလ။ စက္႐ုံအလုပ္႐ုံေတြ၊ ဝန္ေဆာင္မႈေပးတဲ့လုပ္ငန္းေတြ အခု MPT တို႔ဘာဆိုရင္ ဝန္ေဆာင္မႈေပးတဲ့လုပ္ငန္းေတြျဖစ္တယ္။ ၿပီးေတာ့ Profit Motive ေတြ ျဖစ္လာတာေပါ့။ အဲဒီလို MPT ဆိုတဲ့ ဥပမကိုယူလိုက္ရင္ အစိုးရလည္း ရွယ္ယာပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာကလည္း ရွယ္ယာပါတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ Private (ပုဂၢလိက) ရွယ္ယာပါတယ္ဆိုေတာ့ ဒီေနရာမွာ သူရဲ႕ Ownership (ပိုင္ဆိုင္မႈ) ပုံစံက ေျပာင္းတဲ့အခါက်ေတာ့ ရည္႐ြယ္ခ်က္က တကယ္ကို စီးပြားေရးရည္႐ြယ္ခ်က္ျဖစ္တယ္။ အရင္တုန္းကလို ဆက္သြယ္ေရးဝန္ႀကီးဌာနကို တကယ္ကို Regulatory နဲ႔ ဥပေဒနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ဟာပဲ ႀကီးၾကပ္ကာကြယ္တဲ့အခါက်ေတာ့ သူတို႔မွာ Profit Motive ေတြ မရွိဘူး။ အဲဒီေတာ့ တခ်ိဳ႕ေတြက်ေတာ့ ဘာျဖစ္လာလဲဆိုေတာ့ အစိုးရဝန္ထမ္းေတြမွာ Regulatory Body မွာလုပ္ရတဲ့သူနဲ႔ Commercial Body မွာ လုပ္ရတဲ့ဝန္ထမ္းေတြၾကားမွာ နည္းနည္းေလး စိတ္ဝမ္းကြဲတာေတြရွိႏိုင္တယ္။ ဒီဘက္ကေတာ့ Incentive (မက္လုံး) အျပည့္နဲ႔ လုပ္ရမွာေလ။ ဟိုဘက္က်ေတာ့ ႐ုံးဆင္း႐ုံးတက္ မနက္ ၉နာရီကေန ၅နာရီၿပီးရင္ ၿပီးသြားၿပီ။ ဒီဘက္မွာက်ေတာ့ စီးပြားေရး တြက္ေျခကိုက္ေအာင္လုပ္ရတဲ့အခါက်ေတာ့ အင္အားလည္း ပိုစိုက္ရတယ္။ အင္အားပိုစိုက္တဲ့အတြက္ ျပန္ရခ်က္ကလည္း ပိုမ်ားလိမ့္မယ္လို႔ ေအာက္ေမ့တာေပါ့။
The Voice Journal – ေနာက္ဆုံးေမးခြန္းပါဆရာ။ ျမန္မာျပည္မွာ လက္ရွိအေျခအေနက Non-Profit management နဲ႔ For-Profit management ၾကားထဲမွာ ဘာေတြကြာဟေနေသးလဲ။ ျပည္ပမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ ေရစီးနဲ႔ တူလား။ မတူဘူးလား။
DATT – ကြာဟေနတာက အဓိကကေတာ့ ႏွစ္ခုလုံးမွာ Management (စီမံခန္႔ခြဲမႈ) မရွိတာ။ သူတို႔ ျဖစ္ေနတာက ဘာလဲဆိုေတာ့ “Management သည္ စနစ္တက်လုပ္ရမယ္” ဆိုတဲ့ အေနအထားမရွိဘဲနဲ႔ အေတြ႕အႀကဳံကို အေျခခံၿပီး စီမံတာျဖစ္တယ္။ Non-Profit မွာကေတာ့ ဘာသာေရးအသင္းေတြ ဘာညာဆိုရင္ အားလုံးက လူႀကီးေတြလုပ္တာေလ။ လူႀကီးေတြက ဘကိုအားကိုးေနလဲဆိုရင္ သူတို႔က သူတို႔အေတြ႕အႀကဳံ၊ သူတို႔ရဲ႕ သဘာေပါ့ေလ။ အဲဒါ အားကိုးေနတဲ့အခါက်ေတာ့ Scientific Management လို႔ေခၚတဲ့ “ပိုေခတ္မီတဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြအားလုံးကို ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲ၊ စနစ္တက် စီမံခန္႔ခြဲတယ္ဆိုတာဘာလဲ” ဆိုတာ သူတို႔ ဃဂနဏ ေလ့လာထားတာ၊ သင္ယူထားတာမရွိဘူး။ ဒါဒီဘက္က Non-Profit မွာ။
Profit မွာက်ေတာ့လည္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက သူေဌးေတြေလ။ သူေဌးေတြဆိုေတာ့ တည္ေထာင္သူေတြမ်ားတယ္ေလ။ တည္ေထာင္သူေတြမ်ားေတာ့ သူတို႔ခ်မ္းသာထားတဲ့အေပၚမွာ အေျခခံၿပီး လုပ္တဲ့အခါက်ေတာ့ အခုတျဖည္းျဖည္းနဲ႔ နည္းနည္းသိသာလာတာကေတာ့ Private Sector (ပုဂၢလိကက႑) မွာေတာ့ လုပ္ငန္းႀကီးလာရင္ အရင္လို One man show (တစ္ေယာက္ထဲနဲ႔) လုပ္လို႔မရဘူးဆိုတာ သိသာလာတဲ့အတြက္ ထူးျခားတဲ့တစ္ခုက Ownership (ပိုင္ရွင္)နဲ႔ Management (စီမံခန္႔ခြဲေရး) ကြဲလာတယ္။ အဓိက ေျပာသမၽွ အားလုံးမွာေလ အားလုံးၿခဳံလိုက္ရင္ Ownership နဲ႔ Management မကြဲေနသေ႐ြ႕ကေတာ့ ဆီးနဲ႔ ဝမ္း မကြဲသလို ျဖစ္ေနမွာ။ Owner ကလည္း မန္ေနဂ်ာ၊ မန္ေနဂ်ာကလည္း Owner ျဖစ္ေနတာေပါ့။ Private Sector ( ပုဂၢလိကက႑) မွာေလ။ အဲဒီမွာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ခက္ေနတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ဆရာတို႔တိုက္တြန္းေနတာကေတာ့ အမ်ားပိုင္ပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ Family Business (မိသားစုပိုင္လုပ္ငန္း) ပဲျဖစ္ျဖစ္ တတ္ႏိုင္ရင္ေတာ့ Ownership နဲ႔ management ခြဲေပးပါ။ Management သည္ Professional (အသက္ေမြးပညာသည္) အလုပ္၊ Ownership ကေတာ့ သူေဌးေတြေပါ့။ ကုမၸဏီႀကီးေတြဆိုရင္ BOD (ဒါ႐ိုက္တာအဖြဲ႕) နဲ႔ ထိန္းတယ္။ ကုမၸဏီေသးေတြဆိုေတာ့ မိသားစုဝိုင္းထိန္းေပးတာေပါ့။ အဲဒီလိုဆိုရင္ေတာ့ ရလိမ့္မယ္လို႔ ေအာက္ေမ့တယ္။
The Voice Journal – ေက်းဇူးပါဆရာ။ ေနာက္တစ္ပတ္မွ ေတြ႕ပါမယ္။
Credit - The Voice Journal
