(
ေမ - ၁၄၊ ၂၀၁၉ ) ဖိလစ္ပိုင္ဆိုတာ ေရပတ္လည္၀ိုင္းေနတဲ့ ကၽြန္းစုႏိုင္ငံပါ။
အဖက္ဖက္မွာ တရုတ္ကို မွီခိုလြန္းေတာ့ အစိုးရနဲ႔ ႏိုင္ငံသားေတြအတြက္
အဆိုးရလဒ္ထြက္လာတယ္။
ျပင္သစ္-အေမရိကန္လက္ေအာက္က ဗီယက္နမ္လြတ္ေျမာက္ေရးမွာ တရုတ္ေက်းဇူးေတြ အမ်ားၾကီးပါတယ္။ လြတ္ေျမာက္လာေတာ့ ဗီယက္နမ္က တရုတ္ေတြ အခြင့္အေရးယူၾကတယ္။ ဗီယက္နမ္က ႏွိမ္နင္းေတာ့ တရုတ္ၾကီးက ျငိဳးထားတယ္။
ကေမၻာဒီးယားအေရးလဲေပၚေရာ " သင္ခန္းစာေကာင္း ေပးဖို႔ လိုေနျပီ " ဗီယက္နမ္ကို တရုတ္တပ္ေတြ ၀င္တိုက္ပါတယ္။
တစ္ျခားေနရာ တစ္ျခားသူေတြ ျဖစ္ေနပံုကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ အခ်ိန္နဲ႔တေျပးညီ အမွန္သိရရင္ ဘာေတြဆင္ျခင္ရမလဲ စဥ္းစားႏိုင္မွာပါ။
ျမန္မာလို အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုင္ႏိုင္ငံငယ္ေလးအတြက္ ႏိုင္ငံတိုင္းနဲ႔ ေျပလည္ဖို႔ေတာ့ လိုအပ္ပါတယ္။ အိမ္နီးခ်င္းေတြနဲ႔လဲ တန္းတူ အခြင့္ေရးတူ ဆက္ဆံႏိုင္ရမွာပါ။
===
Crd.: Ronnie Nyein
တရုတ္ေတြ လိွမ့္၀င္လာေနတဲ့ အၾကပ္္အတည္းေအာက္က ဒူတာေတး
===============
မနီလာၿမိဳ႕ေတာ္ လ၀ကဗ်ဴရိုရံုးခ်ဳပ္ရဲ႕ ဧည့္ေဆာင္မွာေတာ့ ဖိလစ္ပိုင္အစိုးရဆီကအလုပ္ဗီဇာရရိွေရး တန္းစီေလွ်ာက္လႊာတင္ေနၾကတဲ့ တရုတ္ျပည္ႀကီးကလာတဲ့ တရုတ္လူငယ္ေတြနဲ႔ ျပည့္သိပ္ၾကပ္ေနပါတယ္။
ဒုတိယထပ္က လ၀ကအခ်ဳပ္ခန္းေတြမွာလည္း အခ်ဳပ္သားတရုတ္ေတြနဲ႔ ျပည့္ေနၾကပါတယ္။
ၿမိဳ႕ေတာ္မနီလာရဲ႕ရံုးရပ္ကြက္ မကာတီ Makati business district အနားက online ေလာင္းကစားလုပ္ငန္းမွာ တရားမ၀င္ အလုပ္၀င္လုပ္ေနၾကလို႔ ဖမ္းဆီးထားတဲ့ ႏိုင္ငံျခားသား ၂၇၆ ေယာက္ထဲမွာ အမ်ားစုက ျပည္ႀကီးတရုတ္ေတြပါ။ ၿမိဳ႕ေတာ္မနီလာမွာ တရားမ၀င္ႏိုင္ငံျခားသာအလုပ္သမားေတြကို စစ္ဆင္ေရးႀကီးေတြနဲ႔ဖမ္းဆီးေနတဲ့အထဲက သူတို႔ဟာ ဖိလစ္ပိုင္ကေန ႏွင္ထုတ္ခံၾကရမွာကို ရင္ဆိုင္ေနၾကရတဲ့ တရုတ္ေတြပါ။
သူတို႔က မ်ားလြန္းလို႔ အသုတ္လိုက္စစ္ေဆးေမးျမန္းေနရတယ္ - လို႔ လ၀က အရာရိွတစ္ေယာက္က ေျပာပါတယ္။
စီးပြားေရးမွာ တရုတ္ကို မီွလြန္းလိုက္တဲ့ သမၼတဒူတာေတးအစိုးရရဲ႕မူ၀ါဒေၾကာင့္ ေဘးထြက္ဆိုက်ိဳးေတြလြင့္စဥ္လာတဲ့အထဲက တစ္ခုအျဖစ္ ဒီျပႆနာေပၚလာရၿပီးေတာ့၊ ဖိလစ္ပိုင္မွာ တရားမ၀င္အလုပ္လာလုပ္ၾကတဲ့ တရုတ္ေတြကို ၿဖိဳခြင္းေရးဟာ လ၀ကရဲ႕စစ္ဆင္ေရးေတြထဲက အစိပ္အပိုင္းတစ္ခု ျဖစ္လာရပါတယ္။ ဒူတာေတးအာဏာရလာခ်ိန္က ဖိလစ္ပိုင္ကို၀င္ေရာက္လာတဲ့ တရုတ္လူဦးေရထက္ ၃ဆမ်ားၿပီး အခုအခါ တရုတ္ေတြ ဖိလစ္ပိုင္မွာ ေရာက္ေနၾကပါတယ္။
တရုတ္ေတြေရာက္လာၾကေတာ့ အရင္ကေဟာင္းေလာင္းျဖစ္ေနၾကတဲ့ ေဟာ္တယ္အခန္းေတြ ျပည့္ကုန္ၾကပါတယ္။ အရင္က အေမရိကန္ေတြအတြက္ ရည္ရြယ္ေဆာက္လုပ္ထားတဲ့ တိုက္ႀကီးတာႀကီးေတြ ကြန္ဒိုတိုက္ခန္းေတြမွာ တရုတ္ေတြနဲ႔ျပည့္ကုန္ၿပီး ဖိလစ္ပိုင္ရဲ႕ တိုက္ခန္းေဈးေတြ ထိုးတက္ကုန္ပါတယ္။
တရုတ္ေတြလိွမ့္၀င္လာလို႔ ဖိလစ္ပိုင္မွာ ဒီလို စီးပြားေရးအက်ိဳးအျမတ္ေတြ ျဖစ္ထြန္းလာေပမယ့္ တရုတ္အလုပ္သမားေတြက ဖိလစ္ပိုင္ကအလုပ္ေတြကို အကုန္သိမ္းက်ံဳးယူလိုက္ၾကမွာ အခြန္ေတြအျပည့္မေပးပဲ အခြန္ေရွာင္ၾကမွာ ေရာက္လာတဲ့တရုတ္ေတြေၾကာင့္ ရာဇ၀တ္မႈေတြ တိုးလာမွာေတြကို အိမ္ခံဖိလစ္ပိုင္ေတြၾကားမွာ စိုးရိမ္ေၾကာက္ရံြ႕မႈေတြ တစ္ေန႔တစ္ျခားတိုးပြားလာေနၾကပါတယ္။
တရုတ္ေတြလိွမ့္၀င္ေနတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ၿပီးခဲ့တဲ့ ေဖေဖၚ၀ါရီ ၂၁ ရက္ေန႔က အထက္ေအာက္လႊတ္ေတာ္၂ရပ္ေပါင္းဖိလစ္ပိုင္ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္က ၾကားနာစစ္ေဆးပဲြမွာ အထက္လႊတ္ေတာ္အလုပ္သမားေရးရာေကာ္မီတီဥကၠ႒ Joel Villanueva က - တရုတ္လူမုိုက္ဂိုဏ္း မာဖီးယားေတြပါ ၀င္လာမွာ က်ေနာ္ စိုးရိမ္ေနတယ္ - လို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။
ဖိလစ္ပိုင္ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ကို ၃လတာ ရပ္နားထားေပမယ့္ ဒီၾကားနာပဲြကို လႊတ္ေတာ္ရပ္နားထားတဲ့ၾကားကေန အေရးေပၚက်င္းပခဲ့တာပါ။ အခုေမလမွာ က်င္းပမယ့္ လႊတ္ေတာ္သက္တမ္းတစ္၀က္ေရြးေကာက္ပဲြေတြမွာ အခုလို တရုတ္ေတြ လိွမ့္၀င္ေနမႈက အဓိကႏိုင္ငံေရးျပႆနာျဖစ္လာႏိုင္တာေၾကာင့္ လႊတ္ေတာ္ရပ္နားထားတဲ့ၾကားကေန ဒီၾကားနာပဲြကို လုပ္ခဲ့ၾကရတာပါ။ အနည္းဆံုးအထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ေလာင္း တစ္ေယာက္ကေတာ့ သမၼတဒူတာေတးအေနနဲ႔ ဒီလိုတရုတ္ေတြ မတရား၀င္ေရာက္ေနတာကို ၿဖိဳခြင္းမွာလားလို႔ ေမးခြန္ထုတ္ခဲ့ပါတယ္။
ျပည္တြင္းကႏိုင္ငံေရးေ၀ဖန္ေလ့လာသံုးသပ္သူေတြက သမၼတဒူတာေတးနဲ႔ တရုတ္သမၼတရီွက်င့္ဖ်င္တို႔ၾကားက ဆက္ဆံေရးထိခိုက္မွာလည္း စိုးရိမ္ၾကတာေၾကာင့္ ဒီကိစၥကို က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္သိပ္မေျပာၾကပါဘူး။ ဒါ့အျပင္ အိမ္ေဖၚအျဖစ္ အလုပ္သြားလုပ္ေနၾကတဲ့ ဖိလစ္ပိုင္အမ်ိဳးသမီးေတြ တရုတ္ျပည္မႀကီးမွာ သံုးေသာင္းနဲ႔ ေဟာင္ေကာင္နဲ႔မကာအိုမွာ ရိွေနၾကတဲ့ ႏွစ္သိန္းတို႔ကိုလည္း တရုတ္ျပည္က ျပန္ႏွင္ထုတ္လိုက္မွာကို ထည့္တြက္ေနၾကရပါတယ္။
ဒီျပႆနာဟာ သမၼတဒူတာေတးအတြက္ ဆုပ္လည္းစူးစားလည္းရူး ျဖစ္ေနရပါတယ္။ မႏွစ္က ႏို၀င္ဘာလတံုးကေတာ့ - တရားမ၀င္တရုတ္အလုပ္သမားေတြကို ႏွင္ထုတ္ရမယ္ - လို႔ သူကေျပာခဲ့ၿပီး တစ္ခ်ိန္ထဲမွာပဲ ဖိလစ္ပိုင္လ၀က က ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္းလုပ္ၾကဖို႔ကိုလည္း သူက ေျပာျပန္ပါတယ္။ ဒီႏွစ္ဆန္းမွာေတာ့ သူက တရုတ္ေတြ ၀င္လာေနတာကို သည္းခံၾကဖို႔နဲ႔ တရုတ္ေတြကို အလုပ္ေပးလုပ္လိုက္ပါ-လို႔ ဆိုျပန္ပါတယ္။
Ateneo de Manila တကၠသိုလ္ တရုတ္ဘာသာဌာနက ကထိက Lucio Blanco Pitlo ကေတာ့ ဒီျပႆနာဟာ လက္လြန္ေနၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံေရးအရအသံုးခ်
ခံေနရၿပီး ေနာက္ဆက္တဲြ အက်ိဳးဆက္ေတြလာေတာ့မယ္ လို႔ သတိေပးခဲ့ပါတယ္။ သမၼတဒူတာေတးက တရုတ္ေတြအေပၚမွာ သိပ္ေဖၚေရြျခင္းအားျဖင့္ တရုတ္ရဲ႕ရင္ႏီွးျမွဳပ္ႏံွမႈေတြ ပိုၿပီး၀င္လာေစဖို႔ ေမ်ွာ္ကိုးရာက ေျပာင္းျပန္က်ိဳးသက္ေရာက္လာတဲ့ ျပႆနာပါပဲ လို႔လည္း ကထိက Pitlo က ဆိုပါတယ္။
ဖိလစ္ပိုင္ရဲ႕ အေျခခံအေဆာက္အအံုေတြကို တည္ေဆာက္ေရးအတြက္ သံုးေနတဲ့ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁၅၄ ဘီလ်ံတန္ဖိုးရိွ Build, Build, Build အစီအစဥ္ထဲမွာ ပါ၀င္ေနတဲ့ တရုတ္ရဲ႕ေထာက္ပံ့မႈကို တရားမ၀င္တရုတ္အလုပ္သမားႏိွမ္နင္းေရးေၾကာင့္ ထိခိုက္သြားမွာကိုလည္း စိုးရိမ္ေနရပါတယ္။
တရုတ္အလုပ္သမားေတြကို မဆင္မျခင္အတင္းႏွင္ထုတ္ေနတာဟာ တရားဥပေဒနဲ႔မညီဘူး
လို႔ မနီလာၿမိဳ႕ေတာ္က တရုတ္သံအမတ္က သတိေပးခဲ့ေၾကာင္း
သမၼတရံုးရဲ႕ေျပာေရးဆိုခြင့္ရိွသူလည္းျဖစ္ ဥပေဒေရးရာအတိုင္ပင္ခံလည္း ျဖစ္တဲ့ Salvador Panelo က ေျပာပါတယ္။ သူတို႔က ပါးကိုက္ရင္နားကိုက္တဲ့အေနနဲ႔ တရုတ္ျပည္က ဖိလစ္ပိုင္အလုပ္သမားေတြကိုလည္း ႏွင္ထုတ္တယ္လို႔လည္း Salvador Panelo က ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တရုတ္သံရံုးက ဒါဟာ မဟုတ္မမွန္ေၾကာင္း ျငင္းဆိုလိုက္တဲ့အခါ Salvador Panelo က သူ႔ရဲ႕ေျပာၾကားခ်က္ေတြကို ရုပ္သိမ္းခဲ့ပါတယ္။
၂၀၁၆ ဇြန္လမွာ သမၼတျဖစ္လာေတာ့မယ့္ ဒူတာေတးဟာ အရင္သမၼတ Benigno Aquino ရဲ႕ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္မွာ တရုတ္နဲ႔ဖိလစ္ပိုင္နယ္ေျမပိုင္ဆိုင္ျခင္အျငင္းပြားမႈအေပၚမွာ တင္းတင္းမာမာရပ္တည္ခဲ့တဲ့အေပၚ အစာမေၾကျဖစ္ေနတဲ့ တရုတ္အစိုးရရဲ႕ယံုၾကည္မႈ ရရိွေရးကို အားျပဳခဲ့ပါတယ္။
ဒီအျငင္းပြားမႈမွာ ဖိလစ္ပိုင္က ႏိုင္ငံတကာဥပေဒေၾကာင္းအရေအာင္ပဲြခံခဲ့တဲ့အေပၚမွာလည္း သမၼတဒူတာေတးက အေရးမပါသလို မသိက်ိဳးကၽြန္ေနခဲ့ပါတယ္။ မႏွစ္က ေအာက္တိုဘာလမွာ တရုတ္ျပည္ကို ပထမဆံုးသြားေရာက္ခဲ့တဲ့ သူ႔ရဲ႕ခရီးစဥ္မွာ ဒူတာေတးက ဖိလိစ္ပိုင္ဟာ အေမရိကန္နဲ႔ လမ္းခဲြၿပီလို႔ ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။
အျပန္အလွန္အေနနဲ႔ တရုတ္က ဖိလစ္ပိုင္ရဲ႕အေျခခံအေဆာက္အအံုစီမံကိန္းႀကီးေတြမွာ ေငြေတြသြန္ေလာင္းထည့္ဖို႔ ကတိျပဳခဲ့သလို ဖိလစ္ပိုင္ရဲ႕ အသီးအႏံွေတြကိုလည္း တရုတ္ျပည္ကို အရင္ထက္ပိုၿပီး တင္သြင္းခဲ့ပါတယ္။ အႏၱရယ္မ်ားတဲ့ ဖိလစ္ပိုင္ကို တရုတ္ေတြ မသြားၾကဖို႔ ညြန္ၾကားခ်က္ကိုလည္း တရုတ္အစိုးရက ရုပ္သိမ္းၿပီးေတာ့ ဒူတာေတး အစိုးရက တရုတ္ေတြကို ဆိုက္ေရာက္ဗီဇာ visas on arrival အခုအခါမွာ ထုတ္ေပးထားပါတယ္။
ဖိလစ္ပိုင္ကို အရင္က အမ်ားဆံုးလာေရာက္သူေတြဟာ ေတာင္ကိုးရီးယားေတြ ျဖစ္ေပမယ့္ အလ်င္အျမန္ပဲ တရုတ္ေတြက အမ်ားဆံုးလာေရာက္လည္ပတ္သူေတြ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္မွာ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ထက္ ဖိလစ္ပိုင္ကို တရုတ္ေတြ ၃ဆပိုၿပီး လာေရာက္ခဲ့ၾကပါတယ္။
၂၀၁၆ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာမွာ ဒူတာေတးအစိုးရဟာ ႏိုင္ငံျခားသားေတြ ဖိလစ္ပိုင္ကိုလာၿပီး internet ေပၚကေန ေလာင္းကစားၾကတဲ့ လုပ္ငန္းေတြအတြက္ကုမၸဏီေတြကို လိုင္စင္ထုတ္ေပးခဲ့ပါတယ္။
တရုတ္ေတြနဲ႔ႏြယ္ေနတဲ့ ျပည္ပက ေလာင္းကစားကုမၸဏီေတြက ျပည္ပကေနေလာင္ကစားလုပ္ငန္းလာေရာက္လည္ပတ္လုပ္ကိုင္ျခင္းလိုင္စင္ "Philippine Offshore Gaming Operator" license ၅၄ ခု ရရိွသြားခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီမွာ ဒီလုပ္ငန္းလိုင္စင္ရရိွၾကတဲ့ တရုတ္ႏြယ္ကုမၸဏီေတြဟာ ဒီေလာင္းကစားလုပ္ငန္းမွာ နည္းပညာပံ့ပိုးေပးမယ့္ တရုတ္ျပည္မႀကီးက mandarin တရုတ္စကားေျပာသူေတြပါ၀င္တဲ့ကုမၸဏီငယ္ ဒါဇင္ေပါင္းမ်ားစြာ နဲ႔ call center services ေတြအတြက္ တရုတ္ေတြကို ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံထဲ ေခၚသြင္းလာခဲ့ၾကပါတယ္။
သူ တရုတ္ျပည္ကို သြားခဲ့ၿပီး ေနာက္လမွာပဲ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၂၄ ဘီလ်ံဖိုး ဖိလစ္ပိုင္မွာ ရင္းႏီွးျမွဳပ္ႏံွၾကဖို႔ တရုတ္အဖဲြ႔အစည္း
ေတြရဲ႕ ကတိက၀တ္ေတြကို ဒူတာေတး ရရိွခဲ့ပါတယ္။ ေခ်းေငြမဟုတ္တဲ့ တရုတ္က အေကာင္အထည္ေဖၚေပးမယ့္ျပန္ေပးစရာမလိုေထာက္ပံ့ေငြေတြနဲ႔ ဖိလစ္ပိုင္က စီမံကိန္းေတြမွာ ဖိလစ္ပိုင္အလုပ္သမားေတြမပါ၀င္ပဲ တရုတ္ကုမၸဏီေတြက ေခၚလာမယ့္ တရုတ္အလုပ္သမားးေတြနဲ႔ပဲ လုပ္ေဆာင္ရမယ္ဆိုတာကလည္း အဲဒီ အျပန္အလွန္ကတိက၀တ္ေတြထဲမွာ ပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။ မနီလာၿမိဳ႕တာ္က Pasig ျမစ္ကို ျဖတ္ၿပီး တရုတ္အေထာက္အပံ့နဲ႔ တည္ေဆာက္ေနတဲ့ တံတားႏွစ္စင္းစီမံကိန္းဟာ ဒီကတိက၀တ္အတိုင္း လုပ္ေဆာင္ေနတာပါ။
၂၀၁၆ ကေန ၂၀၁၈ အထိ တရုတ္ေတြဟာ ဖိလစ္ပိုင္မွာ အလုပ္လုပ္ကိုင္ခြင့္ နဲ႔ အထူးလုပ္ကိုင္ခြင့္ ဗီဇာေပါင္း ၃၃၅၈၀၀ ရရိွခဲ့ပါတယ္။ ဒီထဲက တစ္၀က္ေလာက္ဟာ ေလာင္းကစားလုပ္ငန္းနဲ႔ ရရိွၾကတဲ့ အလုပ္လုပ္ခြင့္ဗီဇာ ေတြပါ။ တရုတ္ေတြ ရရိွေနတဲ့ ဗီဇာအေရအတြက္ စုစုေပါင္းဟာ ဖိလစ္ပိုင္က အလုပ္လုပ္ခြင့္ဗီဇာရရိွထားတဲ့ ႏိုင္ငံျခားသား အားလံုးရဲ႕ ထက္၀က္ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။
ေဖေဖၚ၀ါရီ ၂၁ရက္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ၾကားနာပဲြမွာ ဖိလစ္ပိုင္လ၀ကညႊန္ခ်ဳပ္ Jaime Morente က - တရုတ္ေတြလိွမ့္၀င္လာတာဟာ ဖိလစ္ပိုင္ကိုျပည္ပေလာင္းကစားသမားေတြ လာေရာက္ၿပီး online ေလာင္းကစားၾကတာရဲ႕ တိုက္ရိုက္အက်ိဳးဆက္ပါပဲ - လို႔ ေျဖၾကားခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁၆ မွာ ဖိလစ္ပိုင္ဟာ online ေလာင္းကစားကေန အခြန္ေတာ္ေငြ peso ၆၅၇ သန္း ရရိွခဲ့ရာကေန ၂၀၁၈ မွာ peso ၇.၃၅ ဘီလ်ံ ရရိွခဲ့ပါတယ္။
ဖိလစ္ပိုင္ကို လာေရာက္လည္ပတ္ၾကတဲ့ တရုတ္ေတြဟာ ေနာက္ဆံုးမွာ ဗီဇာရက္လြန္ေတြနဲ႔ အလုပ္အကိုင္ ရွာေဖြၾကျခင္းနဲ႔ အဆံုးသတ္ၾကပါတယ္။ သူတို႔ဟာ အလုပ္ဗီဇာ ရဖို႔ ဖိလစ္ပိုင္လ၀ကအရာရိွေတြကို လာဘ္ထိုးၾကပါတယ္။
အရင္က အလုပ္သမား၀န္ႀကီး အခုအတိုက္အခံအမတ္ျဖစ္တဲ့ Franklin Drilon က ၂၀၁၈ မွာ ဖိလစ္ပိုင္မွာ ဗီဇာရက္လြန္တရားမ၀င္ေနထိုင္ၾကတဲ့ တရုတ္ေတြအပါအ၀င္ တရုတ္ျပည္ကလာတဲ့အလုပ္သမား ေလးသိန္းရိွတယ္ - လို႔ ဆိုပါတယ္။
၂၀၁၈ ေမလက စားေသာက္ဆိုင္မွာ တရားမ၀င္အလုပ္လုပ္ေနတဲ့တရုတ္စားဖိုမွဴးက ဖိလစ္ပိုင္စားပဲြထိုးမေလးကို ရိုက္ႏွက္ခဲ့တဲ့ အမႈအပါအ၀င္ တရုတ္ေတြက်ဴးလြန္ေနၾကတဲ့ အမႈေတြေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရးျပႆနာဆီ ဦးတည္ေနတဲ့အတြက္ တရုတ္ေတြတရားမ၀င္ေနထိုင္ေနျခင္းကို ဖိဖိစီးစီးအေရးယူဖို႔ ဖိလစ္ပိုင္လ၀ကဟာ ႏိုင္ငံေရးေလာကရဲ႕ ဖိအားေပးျခင္း ခံေနရပါတယ္။
၂၀၁၈ မွာ တရားမ၀င္ႏိုင္ငံျခားသားအလုပ္သမား ၅၃၃ ေယာက္ကို ဖမ္းဆီးခဲ့တာမွာ ၃၉၃ ေယာက္ဟာ တရုတ္ေတြ ျဖစ္ၿပီးေတာ့ ဒါဟာ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္က တရုတ္ေတြအဖမ္းခံရတာထက္ ၄ဆ တိုးလာတာ ျဖစ္တယ္လို႔ လ၀က ညႊန္ခ်ဳပ္က ဆိုပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ဇန္န၀ါရီလကေတာ့ အလုပ္ၾကမ္းေတြျဖစ္တဲ့ ေဆာက္လုပ္ေရး၊ စားပဲြထိုး၊ ပိုက္ဆံသိမ္း၊ တံခါးေစာင့္ အလုပ္ေတြအတြက္ ႏိုင္ငံျခားသားေတြကို အလုပ္ဗီဇာထုတ္မေပးေတာ့ဘူးလို႔ ဖိလစ္ပိုင္ လ၀က ဗ်ဴရိုက ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။
ဖိလစ္ပိုင္ရဲ႕ လြတ္လပ္ေသာအလုပ္သမားမ်ားအဖဲြ႔ခ်ဳပ္ The Federation of Free Workers က - တရားမ၀င္ႏိုင္ငံျခားသားေတြက အလုပ္အကိုင္ေတြ ရယူေနၾကတာကို အကာအကြယ္ေပးဖို႔ - အစိုးရကို တိုက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။ ဖိလစ္ပိုင္အလုပ္သမားသမဂၢမ်ားအဖဲြ႔ခ်ဳပ္ The Trade Union Congress of the Philippines ကလည္း - အလုပ္သမားေဈးကြက္မွာတစ္ေယာက္မွ မလုပ္ႏိုင္ဘူးဆိုတာ မျဖစ္မခ်င္း ကၽြမ္းက်င္အလုပ္ႏွင့္ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း အလုပ္ေတြအားလံုးကို ဖိလစ္ပိုင္ ကၽြမ္းက်င္သူေတြနဲ႔ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းပညာရွင္ေတြကုိပဲ ခန္႔အပ္ရမယ္ - လို႔ အစိုးရကို သတိေပးခဲ့ပါတယ္။
ဖိလစ္ပိုင္မွာ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္က အလုပ္လုပ္ႏိုင္တဲ့အသက္အရြယ္တန္းရဲ႕ ၅.၅% က အလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္ခဲ့ၾကေပမယ့္ ၂၀၁၈ မွာ ၅.၁%ပဲ အလုပ္လက္မဲ့ ရိွလာခဲ့ပါတယ္။
ဖိလစ္ပိုင္ထဲ တရုတ္ေတြလိွမ့္၀င္ေနျခင္းအေပၚ လူမႈေရးရိုက္ခတ္မႈအရ တစ္စိမ္းတရံခံစားမႈကို ျဖစ္ေစခဲ့ပါတယ္။ ဖိလစ္ပိုင္ေတြရဲ႕ တရုတ္အေပၚယံုၾကည္မႈက သမၼတဒူတာေတးအခ်ိန္မွာ တိုးတက္လာခဲ့တယ္ ဆိုေပမယ့္၊ ဖိလစ္ပိုင္မွာရိွၾကတဲ့ အေမရိကန္၊ ဂ်ပန္၊ မေလးရွား ႏိုင္ငံျခားသားေတြအေပၚ ယံုၾကည္မႈထက္စာရင္ အမ်ားႀကီးနည္းေနေသးတယ္လို႔ ၂၀၁၈ စက္တင္ဘာက Social Weather Stations က ေကာက္ယူခဲ့တဲ့ စစ္တမ္းမွာ ေဖၚျပေနခဲ့ပါတယ္။
ဖိလစ္ပိုင္မီဒီယာေတြမွာ တရုတ္ေတြ ရာဇ၀တ္မႈေတြက်ဴးလြန္ေနၾကတဲ့ သတင္းေတြက ထိပ္တန္းသတင္းေတြ ျဖစ္ေနၾကပါတယ္။ ဒီႏွစ္ေဖေဖၚ၀ါရီလထဲမွာ ရထားထဲကို အစားအေသာက္ယူမသြားဖို႔ တားျမစ္တဲ့ဖိလစ္ပိုင္ရဲအရာရိွကို ၂၃ ႏွစ္အရြယ္ ျပည္ႀကီးကလာတဲ့ တရုတ္မက သူ႔လက္ထဲက ပဲႏို႔ရည္နဲ႔ ပက္ခဲ့ပါတယ္။ online မွာ ဒီသတင္းျပန္႔ႏံွ႔သြားတာေၾကာင့္ ဖိလစ္ပိုင္ေတြ ေဒါသထြက္ခဲ့ၾကၿပီး အဲဒီတရုတ္မကို ဖိလစ္ပိုင္ကေန ႏွင္ထုတ္ခဲ့ရပါတယ္။
ဒါဟာ ရဲအရာရိွကို ေစာ္ကားတာတင္ မဟုတ္ဘူး၊ က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံကို ေစာ္ကားတာ - လို႔ အတိုက္အခံပါတီေခါင္းေဆာင္ျဖစ္သူ ဒုတိယသမၼတ Leni Robredo က ေျပာပါတယ္။
ရာဇ၀တ္မႈေတြမွာ က်ဴးလြန္သူ သို႔မဟုတ္ က်ဴးလြန္ခံရသူ ေတြအျဖစ္ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနတဲ့ တရုတ္ေတြရဲ႕ အေရအတြက္ တိုးပြားလာေနတယ္၊ ႏိုင္ငံျခားသားေတြက်ဴးလြန္ၾကတဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြရဲ႕ ၄၀%ကို က်ဴးလြန္သူေတြဟာ တရုတ္ေတြ ျဖစ္တယ္၊ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ထက္ ရာဇ၀တ္မႈက်ဴးလြန္သူတရုတ္အေရအတြက္ ၃ဆတိုးၿပီး ၂၀၁၈ မွာ တရုတ္ ၃၉၈ ေယာက္ အမႈေတြ က်ဴးလြန္ခဲ့ၾကတယ္ -လို႔ ဖိလစ္ပိုင္ရဲတပ္ဖဲြ႔က ေျပာပါတယ္။
သမၼတဒူတာေတးက ဒီကိစၥေတြကို သတိနဲ႔ကိုင္တြယ္ေနေပမယ့္ သူ႔အစိုးရ၀န္ႀကီးအဖဲြ႔ကေတာ့ က်န္တဲ့အေရးေတြထက္ တရုတ္အေရးကို ထိပ္ဆံုးမွာထား ေျဖရွင္းေနခ်င္ၾကပါတယ္။
ႏိုင္ငံျခားသားမ်ား၀င္ေရာက္ေနမႈဆိုင္ရာ ဌာနမ်ားအတြင္းေကာ္မီတီ interagency committee on the influx of foreign nationals ဆိုၿပီး အလုပ္သမားေရး ဘ႑ာေရး နဲ႔ ကုန္သြယ္ေရး ၀န္ႀကီးဌာနေတြက ေကာ္မီတီတစ္ရပ္ဖဲြ႔စည္းၿပီး အခြန္၊ လ၀က ၊ ေလာင္းကစား ဗ်ဴရိုေတြက အႀကီးအကဲေတြ ပါ၀င္ၾကတယ္လုိ႔ အလုပ္သမာေရး၀န္ႀကီး Silvestre Bello က ဆိုပါတယ္။ ဒီေကာ္မီတီရဲ႕ ပထမဆံုးအစည္းအေ၀းက ဖိလစ္ပိုင္ကတရုတ္ႏိုင္ငံသားေတြရဲ႕ အခြန္ေရွာင္မႈကို တားဆီးႏိွမ္နင္းေရးျဖစ္ပါတယ္။ ဆယ္ႏွစ္အတြင္း ပထမဆံုးအႀကိမ္ ျပည္တြင္းသံုးစဲြေငြဘတ္ဂ်က္ကို အျမင့္မားဆံုး တိုးျမွင့္လိုက္တာေၾကာင့္ အခြန္ေရွာင္မႈကို တားဆီးဖို႔ အေလးေပးတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ႏိုင္ငံရဲ႕လံုၿခံဳေရးအတြက္ အံုနဲ႔က်င္းနဲ႔ေရာက္ရိွေနတဲ့ online ေလာင္းကစားလုပ္ငန္းက ႏိုင္ငံ ံျခားသားအလုပ္သမားေတြကို မ်က္ျခည္မျပတ္ သတိနဲ႔ေစာင့္ၾကည့္ေနရမွာ ျဖစ္တယ္ - လို႔ ဘ႑ာေရး၀န္ႀကီး Carlos Dominguez က ေျပပါတယ္။
ေမလ အထက္လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပဲြမွာ ၀င္ၿပိဳင္မယ့္ အတိုက္အခံ လက္ရိွေအာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေဟာင္း Gary Alejano က ေတာ့ တရုတ္ေတြရဲ႕ ရာဇ၀တ္မႈေတြ ျဖိဳခြင္းတဲ့အေပၚ သံသယရိွေနပါတယ္။ မႏွစ္က ဖိလစ္ပိုင္အေကာက္ခြန္ဌာနကို ေက်ာ္ျဖတ္ၿပီး တရုတ္ျပည္ကေန တရားမ၀င္မူးယစ္ေဆး peso ၆.၄ ဘီလ်ံဖိုး ၀င္လာခဲ့တာကိုရည္ညႊန္းၿပီး - မူးယစ္ေဆးေလး ကီလိုနည္းနည္းေလာက္ အဖမ္းျပၿပီး တန္ခ်ိန္နဲ႔ခ်ီ သြင္းလို႔ရေနၾကသလား - လို႔ ဆိုပါတယ္။
သမၼတဒူတာေတးရဲ႕ အေျခခံအေဆာက္အအံုမ်ားတည္ေဆာက္ေရးအစီအစဥ္အရ ေနာက္ထပ္ တရုတ္ေတြ ဖိလစ္ပိုင္ကို လိွမ့္၀င္လာၾကဦးမယ္ - လို႔လည္း သူက ယံုၾကည္ေနပါတယ္။ တရုတ္က ဖိလစ္ပိုင္မွာ ေရကာတာေတြ၊ ကားလမ္းေတြ၊ ရထားလမ္းေတြ တည္ေဆာက္ေဖါက္လုပ္ဖို႔ ကမ္းလွမ္းေနတာပါ။ အစိုးရက လူေတြရဲ႕ စိတ္ေတြကို ခၽြင္းခ်က္ေတြစဥ္းစားေအာင္လုပ္ေနတယ္၊ အစိုးရက လူေတြကို အလုပ္သမားအင္အားလံုလံုေလာက္ေလာက္ ႏိုင္ငံမွာ မရိွဘူး ေျပာေနတယ္ - လို႔လည္း သူက ဆိုပါတယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့ လကေတာ့ ဒူတာေတးက အေျခခံအေဆာက္အအံုေတြတည္ေဆာက္ေရးကို တစ္စိပ္တစ္ပိုင္း ဆိုင္းငံ့ထားမယ္၊ ဘာျဖစ္လို႔လည္း ဆိုေတာ့ ဖိလစ္ပိုင္ကၽြမ္းက်င္လုပ္သားေတြက ဒီမွာမရိွေတာ့ပဲ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းမွာ သြားလုပ္ေနၾကလို႔ ျဖစ္တယ္ - လို႔ ေျပာပါတယ္။ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသဟာ ဖိလစ္ပိုင္ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္သားေတြရဲ႕ လစာအေကာင္းဆံုး ထိပ္တန္းေရြးခ်ယ္သြားေရာက္ေနတဲ့ အရပ္ေဒသပါ။
အသက္ ၃၃ ႏွစ္ရိွတဲ့ ဖိလစ္ပိုင္ကဆက္သြယ္ေရးလုပ္ငန္းက တရုတ္အလုပ္သမားတစ္ေယာက္ကေတာ့ သူတို႔တရုတ္ေတြကို နားလည္ေပးဖို႔ အခုလိို ဆိုပါတယ္။
- အခုအခါမွာ တရုတ္နဲ႔ဖိလစ္ပိုင္ အစိုးရေတြဟာ အလြန္ပဲ ဆက္ဆံေရးေကာင္းေနၾကပါတယ္။ အစိုးရေတြခ်င္း အမ်ားႀကီး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေနၾကပါတယ္။ တရုတ္ေတြမ်ားစြာက ဖိလစ္ပိုင္မွာ စီးပြားေရး လာလုပ္ခ်င္ေနၾကပါတယ္။ တရား၀င္ေကာ တရားမ၀င္ေကာ တရုတ္အလုပ္သမားေတြ ဖိလစ္ပိုင္မွာ တိုးပြားလာေနပါတယ္။ တရုတ္ေတြ ဒီမွာ တရား၀င္ပဲ အလုပ္လုပ္ခ်င္ၾကတယ္လို႔ က်ေနာ္ ယံုၾကည္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီအတြက္ လုပ္ငန္းစဥ္ကို သူတို႔ မသိၾကဘူး။ ဘာသာစကားအခက္အခဲေၾကာင့္ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။
------------------------
Duterte under the gun over Chinese influx into Philippines
President wants investment but rise in migrant workers riles critics
CLIFF VENZON, Nikkei staff writer March 05, 2019 16:00 JST
MANILA -- The lobby of the Bureau of Immigration headquarters in Manila was bursting with scores of young Chinese seeking visas to work in the Philippines. Dozens more were being held in a cordoned-off area on the second floor.
The detainees -- mostly from mainland China -- were among 276 suspected of working illegally in the online gambling industry at a site near the Makati business district. They were arrested last month in one of the biggest raids in the Philippine capital, and were facing deportation.
There "are so many we have to book them by batches for questioning," one immigration officer said.
The raid was part of a clampdown on undocumented Chinese workers in the country, as President Rodrigo Duterte's government scrambles to contain a side effect of his economic pivot to China.
The number of Chinese nationals arriving in the country has nearly tripled since Duterte came to power in 2016. They filled hotel rooms and office towers previously intended for U.S. call centers, snapped up condominiums and boosted retail sales. But despite the economic benefits, there has been a mounting backlash from locals who fear Chinese workers are taking jobs, evading taxes and committing crimes.
"I'm afraid mafias have entered the country," Senate labor committee chair Joel Villanueva said on Feb. 21 during a congressional inquiry on the influx of Chinese workers.
The hearing was conducted even as Congress was on a three-month recess, underscoring how the arrivals have become a major political issue ahead of key midterm elections in May. At least one senate candidate has questioned Duterte's will to crack down further.
While doing so could appease local critics, it could also mar relations with Chinese President Xi Jinping. In addition, there is concern that harsher treatment of the immigrants could backfire on the roughly 30,000 Filipinos working in China. That number excludes the more than 200,000 in Macao and Hong Kong, where many work as maids.
Duterte has been tiptoeing around the issue. In November, he said illegal Chinese workers should be deported but cautioned authorities to "be careful" in handling such cases. Last month, he called for tolerance, saying, "Let them work here."
Lucio Blanco Pitlo, a lecturer in the Chinese program at Ateneo de Manila University, said the problem "is overplayed and politicized" and warned of consequences.
"The issue has adverse implications on Duterte's efforts to cultivate friendlier ties with China to corner more investments," Pitlo said. It could also hurt the 8 trillion peso ($154 billion) "Build, Build, Build" infrastructure program, which is partly being funded by Beijing, he added.
Salvador Panelo, presidential spokesperson and legal counsel, said on Feb. 26 that the Chinese ambassador in Manila warned the Philippines about deporting Chinese workers "recklessly" and "not in accordance with the law."
"[They] will also do the same," Panelo said. "That's tit for tat."
Panelo later walked back his statements after the Chinese Embassy issued a denial.
When he assumed the presidency in June 2016, Duterte sought to earn Beijing's trust, which had been eroded by former President Benigno Aquino's hard-line approach on the South China Sea territorial dispute. Duterte shrugged off Manila's arbitration victory against China over the dispute and declared a "separation" from the U.S. during his first visit to Beijing in October that year.
In return, Beijing pledged to bankroll Duterte's infrastructure projects, import more Philippine fruits and lift a travel warning on the country. Manila, meanwhile, offered Chinese visitors visas on arrival.
China quickly became the largest source of tourists for the Philippines, dislodging South Korea. Last year, the Philippines welcomed a record 1.26 million Chinese visitors, nearly triple the number in 2015.
Duterte's government went further in September 2016, offering licenses that allow companies to set up internet-based casinos for overseas gamblers. China-linked companies bagged many of the 54 "Philippine Offshore Gaming Operator" licenses. The operators brought with them dozens of companies providing information technology support and call center services manned by Mandarin-speaking mainlanders.
On a visit to China the following month, Duterte secured a $24 billion investment deal from Chinese institutions, including grants for projects that allow Chinese companies to bring in their own workers. The two Beijing-funded bridges crossing the Pasig River in Manila are examples.
From 2016 to 2018, around 335,800 working visas and special work permits were issued to Chinese, representing over half the total number of permits issued to foreigners. More than half of them were for online gaming-related jobs, and the rest for sectors including construction, information and communications.
"The influx of Chinese workers is a direct consequence of the growth of the Philippine offshore gaming," immigration chief Jaime Morente said during the Feb. 21 hearing. The online gaming industry's revenue ballooned to 7.35 billion pesos last year from 657 million pesos in 2016.
But many Chinese tourists who entered the Philippines ended up overstaying to find jobs. Others bribed immigration officials to get working visas. Opposition Senator Franklin Drilon, a former labor secretary, said last year that around 400,000 Chinese workers -- including those without documents -- were in the country.
The immigration bureau came under pressure to take action, due to political considerations as well as a slew of reports of abuse, such as the case of an undocumented Chinese chef beating a local waitress in May 2018.
The bureau said that last year, 393 of the 533 illegal workers arrested were Chinese, and that it banned the entry of more than 1,500 others. Morente said the number of arrests jumped by four times last year.
In January, the bureau announced it would no longer issue special work permits for blue-collar jobs, such as construction workers, waiters, cashiers and janitors.
The Federation of Free Workers, a local labor group, has urged the government to "focus on protecting our jobs from being taken by illegal aliens." The Trade Union Congress of the Philippines, also a labor group, reminded the government that "all jobs including skills and professions must be given to Filipino workers and professionals" unless there is no one available in the local labor market.
Jobless Filipinos made up 5.1% of the working-age population last year, a marginal improvement from the 5.5% rate in 2016.
The Chinese influx is straining the social fabric in other ways. Filipinos' trust in China has improved under Duterte, but it remains low compared with countries such as the U.S., Japan, and Malaysia, based on a poll by Social Weather Stations in September.
Crimes committed by Chinese have grabbed headlines. In mid-February, a 23-year-old Chinese woman hurled a cup of soy pudding at a police officer after she was barred from boarding a train with her food. The incident triggered an online fury and the woman is facing deportation.
Vice President Leni Robredo, who belongs to an opposition party, said: "This is not just an insult to the police officer, but an insult to our nation."
The Philippine police said the number of Chinese who were involved in crimes -- as suspects or victims -- tripled to 398 last year from 2016, accounting for around 40% of all cases involving foreign nationals.While Duterte is treading cautiously, his cabinet is keen to show it is on top of things. The labor, finance and trade secretaries have joined the heads of the tax, immigration and gaming bureaus to form an "interagency committee on the influx of foreign nationals," Labor Secretary Silvestre Bello said. The first high-level meeting discussed ways to stop tax avoidance by Chinese workers, as the government scrounges for revenue after exceeding its budget last year for the first time in nearly a decade.
Finance Secretary Carlos Dominguez also said he wants to keep closer tabs on online casino workers, citing "the national security implications of their large presence in the country."
But Gary Alejano, a congressman and Senate candidate for the opposition in the May elections, has doubts about the clampdown. "It's like confiscating a few kilos of shabu (meth) and allowing tons to come in," Alejano said, referring to the 6.4 billion pesos of illegal drugs from China that slipped past customs last year.
Alejano, a former military officer, believes additional Chinese workers will enter the country once construction begins on more projects under Duterte's infrastructure plan. China is sponsoring dams, roads and railways. "The government has even started conditioning the minds of the people," he said.
"They are saying that we lacked enough manpower."
Duterte last month said infrastructure projects were delayed partly because many skilled workers "are no longer here in the Philippines but have gone to the Middle East," a top destination for Filipino construction workers.
Meanwhile, a 33-year old Chinese worker at a telecom company in Manila appealed for understanding.
"The Chinese and Philippine governments have a good relationship right now, and they have a lot of cooperation, so many Chinese want to do business here," he said. "The legal workers increase, and so do the illegals."
"I believe Chinese people want to work here legally but they don't know the process, maybe because of the language [barrier]."
Credit - Htay Oung
ျပင္သစ္-အေမရိကန္လက္ေအာက္က ဗီယက္နမ္လြတ္ေျမာက္ေရးမွာ တရုတ္ေက်းဇူးေတြ အမ်ားၾကီးပါတယ္။ လြတ္ေျမာက္လာေတာ့ ဗီယက္နမ္က တရုတ္ေတြ အခြင့္အေရးယူၾကတယ္။ ဗီယက္နမ္က ႏွိမ္နင္းေတာ့ တရုတ္ၾကီးက ျငိဳးထားတယ္။
ကေမၻာဒီးယားအေရးလဲေပၚေရာ " သင္ခန္းစာေကာင္း ေပးဖို႔ လိုေနျပီ " ဗီယက္နမ္ကို တရုတ္တပ္ေတြ ၀င္တိုက္ပါတယ္။
တစ္ျခားေနရာ တစ္ျခားသူေတြ ျဖစ္ေနပံုကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ အခ်ိန္နဲ႔တေျပးညီ အမွန္သိရရင္ ဘာေတြဆင္ျခင္ရမလဲ စဥ္းစားႏိုင္မွာပါ။
ျမန္မာလို အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုင္ႏိုင္ငံငယ္ေလးအတြက္ ႏိုင္ငံတိုင္းနဲ႔ ေျပလည္ဖို႔ေတာ့ လိုအပ္ပါတယ္။ အိမ္နီးခ်င္းေတြနဲ႔လဲ တန္းတူ အခြင့္ေရးတူ ဆက္ဆံႏိုင္ရမွာပါ။
===
Crd.: Ronnie Nyein
တရုတ္ေတြ လိွမ့္၀င္လာေနတဲ့ အၾကပ္္အတည္းေအာက္က ဒူတာေတး
===============
မနီလာၿမိဳ႕ေတာ္ လ၀ကဗ်ဴရိုရံုးခ်ဳပ္ရဲ႕ ဧည့္ေဆာင္မွာေတာ့ ဖိလစ္ပိုင္အစိုးရဆီကအလုပ္ဗီဇာရရိွေရး တန္းစီေလွ်ာက္လႊာတင္ေနၾကတဲ့ တရုတ္ျပည္ႀကီးကလာတဲ့ တရုတ္လူငယ္ေတြနဲ႔ ျပည့္သိပ္ၾကပ္ေနပါတယ္။
ဒုတိယထပ္က လ၀ကအခ်ဳပ္ခန္းေတြမွာလည္း အခ်ဳပ္သားတရုတ္ေတြနဲ႔ ျပည့္ေနၾကပါတယ္။
ၿမိဳ႕ေတာ္မနီလာရဲ႕ရံုးရပ္ကြက္ မကာတီ Makati business district အနားက online ေလာင္းကစားလုပ္ငန္းမွာ တရားမ၀င္ အလုပ္၀င္လုပ္ေနၾကလို႔ ဖမ္းဆီးထားတဲ့ ႏိုင္ငံျခားသား ၂၇၆ ေယာက္ထဲမွာ အမ်ားစုက ျပည္ႀကီးတရုတ္ေတြပါ။ ၿမိဳ႕ေတာ္မနီလာမွာ တရားမ၀င္ႏိုင္ငံျခားသာအလုပ္သမားေတြကို စစ္ဆင္ေရးႀကီးေတြနဲ႔ဖမ္းဆီးေနတဲ့အထဲက သူတို႔ဟာ ဖိလစ္ပိုင္ကေန ႏွင္ထုတ္ခံၾကရမွာကို ရင္ဆိုင္ေနၾကရတဲ့ တရုတ္ေတြပါ။
သူတို႔က မ်ားလြန္းလို႔ အသုတ္လိုက္စစ္ေဆးေမးျမန္းေနရတယ္ - လို႔ လ၀က အရာရိွတစ္ေယာက္က ေျပာပါတယ္။
စီးပြားေရးမွာ တရုတ္ကို မီွလြန္းလိုက္တဲ့ သမၼတဒူတာေတးအစိုးရရဲ႕မူ၀ါဒေၾကာင့္ ေဘးထြက္ဆိုက်ိဳးေတြလြင့္စဥ္လာတဲ့အထဲက တစ္ခုအျဖစ္ ဒီျပႆနာေပၚလာရၿပီးေတာ့၊ ဖိလစ္ပိုင္မွာ တရားမ၀င္အလုပ္လာလုပ္ၾကတဲ့ တရုတ္ေတြကို ၿဖိဳခြင္းေရးဟာ လ၀ကရဲ႕စစ္ဆင္ေရးေတြထဲက အစိပ္အပိုင္းတစ္ခု ျဖစ္လာရပါတယ္။ ဒူတာေတးအာဏာရလာခ်ိန္က ဖိလစ္ပိုင္ကို၀င္ေရာက္လာတဲ့ တရုတ္လူဦးေရထက္ ၃ဆမ်ားၿပီး အခုအခါ တရုတ္ေတြ ဖိလစ္ပိုင္မွာ ေရာက္ေနၾကပါတယ္။
တရုတ္ေတြေရာက္လာၾကေတာ့ အရင္ကေဟာင္းေလာင္းျဖစ္ေနၾကတဲ့ ေဟာ္တယ္အခန္းေတြ ျပည့္ကုန္ၾကပါတယ္။ အရင္က အေမရိကန္ေတြအတြက္ ရည္ရြယ္ေဆာက္လုပ္ထားတဲ့ တိုက္ႀကီးတာႀကီးေတြ ကြန္ဒိုတိုက္ခန္းေတြမွာ တရုတ္ေတြနဲ႔ျပည့္ကုန္ၿပီး ဖိလစ္ပိုင္ရဲ႕ တိုက္ခန္းေဈးေတြ ထိုးတက္ကုန္ပါတယ္။
တရုတ္ေတြလိွမ့္၀င္လာလို႔ ဖိလစ္ပိုင္မွာ ဒီလို စီးပြားေရးအက်ိဳးအျမတ္ေတြ ျဖစ္ထြန္းလာေပမယ့္ တရုတ္အလုပ္သမားေတြက ဖိလစ္ပိုင္ကအလုပ္ေတြကို အကုန္သိမ္းက်ံဳးယူလိုက္ၾကမွာ အခြန္ေတြအျပည့္မေပးပဲ အခြန္ေရွာင္ၾကမွာ ေရာက္လာတဲ့တရုတ္ေတြေၾကာင့္ ရာဇ၀တ္မႈေတြ တိုးလာမွာေတြကို အိမ္ခံဖိလစ္ပိုင္ေတြၾကားမွာ စိုးရိမ္ေၾကာက္ရံြ႕မႈေတြ တစ္ေန႔တစ္ျခားတိုးပြားလာေနၾကပါတယ္။
တရုတ္ေတြလိွမ့္၀င္ေနတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ၿပီးခဲ့တဲ့ ေဖေဖၚ၀ါရီ ၂၁ ရက္ေန႔က အထက္ေအာက္လႊတ္ေတာ္၂ရပ္ေပါင္းဖိလစ္ပိုင္ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္က ၾကားနာစစ္ေဆးပဲြမွာ အထက္လႊတ္ေတာ္အလုပ္သမားေရးရာေကာ္မီတီဥကၠ႒ Joel Villanueva က - တရုတ္လူမုိုက္ဂိုဏ္း မာဖီးယားေတြပါ ၀င္လာမွာ က်ေနာ္ စိုးရိမ္ေနတယ္ - လို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။
ဖိလစ္ပိုင္ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ကို ၃လတာ ရပ္နားထားေပမယ့္ ဒီၾကားနာပဲြကို လႊတ္ေတာ္ရပ္နားထားတဲ့ၾကားကေန အေရးေပၚက်င္းပခဲ့တာပါ။ အခုေမလမွာ က်င္းပမယ့္ လႊတ္ေတာ္သက္တမ္းတစ္၀က္ေရြးေကာက္ပဲြေတြမွာ အခုလို တရုတ္ေတြ လိွမ့္၀င္ေနမႈက အဓိကႏိုင္ငံေရးျပႆနာျဖစ္လာႏိုင္တာေၾကာင့္ လႊတ္ေတာ္ရပ္နားထားတဲ့ၾကားကေန ဒီၾကားနာပဲြကို လုပ္ခဲ့ၾကရတာပါ။ အနည္းဆံုးအထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ေလာင္း တစ္ေယာက္ကေတာ့ သမၼတဒူတာေတးအေနနဲ႔ ဒီလိုတရုတ္ေတြ မတရား၀င္ေရာက္ေနတာကို ၿဖိဳခြင္းမွာလားလို႔ ေမးခြန္ထုတ္ခဲ့ပါတယ္။
ျပည္တြင္းကႏိုင္ငံေရးေ၀ဖန္ေလ့လာသံုးသပ္သူေတြက သမၼတဒူတာေတးနဲ႔ တရုတ္သမၼတရီွက်င့္ဖ်င္တို႔ၾကားက ဆက္ဆံေရးထိခိုက္မွာလည္း စိုးရိမ္ၾကတာေၾကာင့္ ဒီကိစၥကို က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္သိပ္မေျပာၾကပါဘူး။ ဒါ့အျပင္ အိမ္ေဖၚအျဖစ္ အလုပ္သြားလုပ္ေနၾကတဲ့ ဖိလစ္ပိုင္အမ်ိဳးသမီးေတြ တရုတ္ျပည္မႀကီးမွာ သံုးေသာင္းနဲ႔ ေဟာင္ေကာင္နဲ႔မကာအိုမွာ ရိွေနၾကတဲ့ ႏွစ္သိန္းတို႔ကိုလည္း တရုတ္ျပည္က ျပန္ႏွင္ထုတ္လိုက္မွာကို ထည့္တြက္ေနၾကရပါတယ္။
ဒီျပႆနာဟာ သမၼတဒူတာေတးအတြက္ ဆုပ္လည္းစူးစားလည္းရူး ျဖစ္ေနရပါတယ္။ မႏွစ္က ႏို၀င္ဘာလတံုးကေတာ့ - တရားမ၀င္တရုတ္အလုပ္သမားေတြကို ႏွင္ထုတ္ရမယ္ - လို႔ သူကေျပာခဲ့ၿပီး တစ္ခ်ိန္ထဲမွာပဲ ဖိလစ္ပိုင္လ၀က က ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္းလုပ္ၾကဖို႔ကိုလည္း သူက ေျပာျပန္ပါတယ္။ ဒီႏွစ္ဆန္းမွာေတာ့ သူက တရုတ္ေတြ ၀င္လာေနတာကို သည္းခံၾကဖို႔နဲ႔ တရုတ္ေတြကို အလုပ္ေပးလုပ္လိုက္ပါ-လို႔ ဆိုျပန္ပါတယ္။
Ateneo de Manila တကၠသိုလ္ တရုတ္ဘာသာဌာနက ကထိက Lucio Blanco Pitlo ကေတာ့ ဒီျပႆနာဟာ လက္လြန္ေနၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံေရးအရအသံုးခ်
ခံေနရၿပီး ေနာက္ဆက္တဲြ အက်ိဳးဆက္ေတြလာေတာ့မယ္ လို႔ သတိေပးခဲ့ပါတယ္။ သမၼတဒူတာေတးက တရုတ္ေတြအေပၚမွာ သိပ္ေဖၚေရြျခင္းအားျဖင့္ တရုတ္ရဲ႕ရင္ႏီွးျမွဳပ္ႏံွမႈေတြ ပိုၿပီး၀င္လာေစဖို႔ ေမ်ွာ္ကိုးရာက ေျပာင္းျပန္က်ိဳးသက္ေရာက္လာတဲ့ ျပႆနာပါပဲ လို႔လည္း ကထိက Pitlo က ဆိုပါတယ္။
ဖိလစ္ပိုင္ရဲ႕ အေျခခံအေဆာက္အအံုေတြကို တည္ေဆာက္ေရးအတြက္ သံုးေနတဲ့ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁၅၄ ဘီလ်ံတန္ဖိုးရိွ Build, Build, Build အစီအစဥ္ထဲမွာ ပါ၀င္ေနတဲ့ တရုတ္ရဲ႕ေထာက္ပံ့မႈကို တရားမ၀င္တရုတ္အလုပ္သမားႏိွမ္နင္းေရးေၾကာင့္ ထိခိုက္သြားမွာကိုလည္း စိုးရိမ္ေနရပါတယ္။
တရုတ္အလုပ္သမားေတြကို မဆင္မျခင္အတင္းႏွင္ထုတ္ေနတာဟာ တရားဥပေဒနဲ႔မညီဘူး
လို႔ မနီလာၿမိဳ႕ေတာ္က တရုတ္သံအမတ္က သတိေပးခဲ့ေၾကာင္း
သမၼတရံုးရဲ႕ေျပာေရးဆိုခြင့္ရိွသူလည္းျဖစ္ ဥပေဒေရးရာအတိုင္ပင္ခံလည္း ျဖစ္တဲ့ Salvador Panelo က ေျပာပါတယ္။ သူတို႔က ပါးကိုက္ရင္နားကိုက္တဲ့အေနနဲ႔ တရုတ္ျပည္က ဖိလစ္ပိုင္အလုပ္သမားေတြကိုလည္း ႏွင္ထုတ္တယ္လို႔လည္း Salvador Panelo က ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တရုတ္သံရံုးက ဒါဟာ မဟုတ္မမွန္ေၾကာင္း ျငင္းဆိုလိုက္တဲ့အခါ Salvador Panelo က သူ႔ရဲ႕ေျပာၾကားခ်က္ေတြကို ရုပ္သိမ္းခဲ့ပါတယ္။
၂၀၁၆ ဇြန္လမွာ သမၼတျဖစ္လာေတာ့မယ့္ ဒူတာေတးဟာ အရင္သမၼတ Benigno Aquino ရဲ႕ ေတာင္တရုတ္ပင္လယ္မွာ တရုတ္နဲ႔ဖိလစ္ပိုင္နယ္ေျမပိုင္ဆိုင္ျခင္အျငင္းပြားမႈအေပၚမွာ တင္းတင္းမာမာရပ္တည္ခဲ့တဲ့အေပၚ အစာမေၾကျဖစ္ေနတဲ့ တရုတ္အစိုးရရဲ႕ယံုၾကည္မႈ ရရိွေရးကို အားျပဳခဲ့ပါတယ္။
ဒီအျငင္းပြားမႈမွာ ဖိလစ္ပိုင္က ႏိုင္ငံတကာဥပေဒေၾကာင္းအရေအာင္ပဲြခံခဲ့တဲ့အေပၚမွာလည္း သမၼတဒူတာေတးက အေရးမပါသလို မသိက်ိဳးကၽြန္ေနခဲ့ပါတယ္။ မႏွစ္က ေအာက္တိုဘာလမွာ တရုတ္ျပည္ကို ပထမဆံုးသြားေရာက္ခဲ့တဲ့ သူ႔ရဲ႕ခရီးစဥ္မွာ ဒူတာေတးက ဖိလိစ္ပိုင္ဟာ အေမရိကန္နဲ႔ လမ္းခဲြၿပီလို႔ ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။
အျပန္အလွန္အေနနဲ႔ တရုတ္က ဖိလစ္ပိုင္ရဲ႕အေျခခံအေဆာက္အအံုစီမံကိန္းႀကီးေတြမွာ ေငြေတြသြန္ေလာင္းထည့္ဖို႔ ကတိျပဳခဲ့သလို ဖိလစ္ပိုင္ရဲ႕ အသီးအႏံွေတြကိုလည္း တရုတ္ျပည္ကို အရင္ထက္ပိုၿပီး တင္သြင္းခဲ့ပါတယ္။ အႏၱရယ္မ်ားတဲ့ ဖိလစ္ပိုင္ကို တရုတ္ေတြ မသြားၾကဖို႔ ညြန္ၾကားခ်က္ကိုလည္း တရုတ္အစိုးရက ရုပ္သိမ္းၿပီးေတာ့ ဒူတာေတး အစိုးရက တရုတ္ေတြကို ဆိုက္ေရာက္ဗီဇာ visas on arrival အခုအခါမွာ ထုတ္ေပးထားပါတယ္။
ဖိလစ္ပိုင္ကို အရင္က အမ်ားဆံုးလာေရာက္သူေတြဟာ ေတာင္ကိုးရီးယားေတြ ျဖစ္ေပမယ့္ အလ်င္အျမန္ပဲ တရုတ္ေတြက အမ်ားဆံုးလာေရာက္လည္ပတ္သူေတြ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္မွာ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ထက္ ဖိလစ္ပိုင္ကို တရုတ္ေတြ ၃ဆပိုၿပီး လာေရာက္ခဲ့ၾကပါတယ္။
၂၀၁၆ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာမွာ ဒူတာေတးအစိုးရဟာ ႏိုင္ငံျခားသားေတြ ဖိလစ္ပိုင္ကိုလာၿပီး internet ေပၚကေန ေလာင္းကစားၾကတဲ့ လုပ္ငန္းေတြအတြက္ကုမၸဏီေတြကို လိုင္စင္ထုတ္ေပးခဲ့ပါတယ္။
တရုတ္ေတြနဲ႔ႏြယ္ေနတဲ့ ျပည္ပက ေလာင္းကစားကုမၸဏီေတြက ျပည္ပကေနေလာင္ကစားလုပ္ငန္းလာေရာက္လည္ပတ္လုပ္ကိုင္ျခင္းလိုင္စင္ "Philippine Offshore Gaming Operator" license ၅၄ ခု ရရိွသြားခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီမွာ ဒီလုပ္ငန္းလိုင္စင္ရရိွၾကတဲ့ တရုတ္ႏြယ္ကုမၸဏီေတြဟာ ဒီေလာင္းကစားလုပ္ငန္းမွာ နည္းပညာပံ့ပိုးေပးမယ့္ တရုတ္ျပည္မႀကီးက mandarin တရုတ္စကားေျပာသူေတြပါ၀င္တဲ့ကုမၸဏီငယ္ ဒါဇင္ေပါင္းမ်ားစြာ နဲ႔ call center services ေတြအတြက္ တရုတ္ေတြကို ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံထဲ ေခၚသြင္းလာခဲ့ၾကပါတယ္။
သူ တရုတ္ျပည္ကို သြားခဲ့ၿပီး ေနာက္လမွာပဲ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၂၄ ဘီလ်ံဖိုး ဖိလစ္ပိုင္မွာ ရင္းႏီွးျမွဳပ္ႏံွၾကဖို႔ တရုတ္အဖဲြ႔အစည္း
ေတြရဲ႕ ကတိက၀တ္ေတြကို ဒူတာေတး ရရိွခဲ့ပါတယ္။ ေခ်းေငြမဟုတ္တဲ့ တရုတ္က အေကာင္အထည္ေဖၚေပးမယ့္ျပန္ေပးစရာမလိုေထာက္ပံ့ေငြေတြနဲ႔ ဖိလစ္ပိုင္က စီမံကိန္းေတြမွာ ဖိလစ္ပိုင္အလုပ္သမားေတြမပါ၀င္ပဲ တရုတ္ကုမၸဏီေတြက ေခၚလာမယ့္ တရုတ္အလုပ္သမားးေတြနဲ႔ပဲ လုပ္ေဆာင္ရမယ္ဆိုတာကလည္း အဲဒီ အျပန္အလွန္ကတိက၀တ္ေတြထဲမွာ ပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။ မနီလာၿမိဳ႕တာ္က Pasig ျမစ္ကို ျဖတ္ၿပီး တရုတ္အေထာက္အပံ့နဲ႔ တည္ေဆာက္ေနတဲ့ တံတားႏွစ္စင္းစီမံကိန္းဟာ ဒီကတိက၀တ္အတိုင္း လုပ္ေဆာင္ေနတာပါ။
၂၀၁၆ ကေန ၂၀၁၈ အထိ တရုတ္ေတြဟာ ဖိလစ္ပိုင္မွာ အလုပ္လုပ္ကိုင္ခြင့္ နဲ႔ အထူးလုပ္ကိုင္ခြင့္ ဗီဇာေပါင္း ၃၃၅၈၀၀ ရရိွခဲ့ပါတယ္။ ဒီထဲက တစ္၀က္ေလာက္ဟာ ေလာင္းကစားလုပ္ငန္းနဲ႔ ရရိွၾကတဲ့ အလုပ္လုပ္ခြင့္ဗီဇာ ေတြပါ။ တရုတ္ေတြ ရရိွေနတဲ့ ဗီဇာအေရအတြက္ စုစုေပါင္းဟာ ဖိလစ္ပိုင္က အလုပ္လုပ္ခြင့္ဗီဇာရရိွထားတဲ့ ႏိုင္ငံျခားသား အားလံုးရဲ႕ ထက္၀က္ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။
ေဖေဖၚ၀ါရီ ၂၁ရက္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ၾကားနာပဲြမွာ ဖိလစ္ပိုင္လ၀ကညႊန္ခ်ဳပ္ Jaime Morente က - တရုတ္ေတြလိွမ့္၀င္လာတာဟာ ဖိလစ္ပိုင္ကိုျပည္ပေလာင္းကစားသမားေတြ လာေရာက္ၿပီး online ေလာင္းကစားၾကတာရဲ႕ တိုက္ရိုက္အက်ိဳးဆက္ပါပဲ - လို႔ ေျဖၾကားခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁၆ မွာ ဖိလစ္ပိုင္ဟာ online ေလာင္းကစားကေန အခြန္ေတာ္ေငြ peso ၆၅၇ သန္း ရရိွခဲ့ရာကေန ၂၀၁၈ မွာ peso ၇.၃၅ ဘီလ်ံ ရရိွခဲ့ပါတယ္။
ဖိလစ္ပိုင္ကို လာေရာက္လည္ပတ္ၾကတဲ့ တရုတ္ေတြဟာ ေနာက္ဆံုးမွာ ဗီဇာရက္လြန္ေတြနဲ႔ အလုပ္အကိုင္ ရွာေဖြၾကျခင္းနဲ႔ အဆံုးသတ္ၾကပါတယ္။ သူတို႔ဟာ အလုပ္ဗီဇာ ရဖို႔ ဖိလစ္ပိုင္လ၀ကအရာရိွေတြကို လာဘ္ထိုးၾကပါတယ္။
အရင္က အလုပ္သမား၀န္ႀကီး အခုအတိုက္အခံအမတ္ျဖစ္တဲ့ Franklin Drilon က ၂၀၁၈ မွာ ဖိလစ္ပိုင္မွာ ဗီဇာရက္လြန္တရားမ၀င္ေနထိုင္ၾကတဲ့ တရုတ္ေတြအပါအ၀င္ တရုတ္ျပည္ကလာတဲ့အလုပ္သမား ေလးသိန္းရိွတယ္ - လို႔ ဆိုပါတယ္။
၂၀၁၈ ေမလက စားေသာက္ဆိုင္မွာ တရားမ၀င္အလုပ္လုပ္ေနတဲ့တရုတ္စားဖိုမွဴးက ဖိလစ္ပိုင္စားပဲြထိုးမေလးကို ရိုက္ႏွက္ခဲ့တဲ့ အမႈအပါအ၀င္ တရုတ္ေတြက်ဴးလြန္ေနၾကတဲ့ အမႈေတြေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရးျပႆနာဆီ ဦးတည္ေနတဲ့အတြက္ တရုတ္ေတြတရားမ၀င္ေနထိုင္ေနျခင္းကို ဖိဖိစီးစီးအေရးယူဖို႔ ဖိလစ္ပိုင္လ၀ကဟာ ႏိုင္ငံေရးေလာကရဲ႕ ဖိအားေပးျခင္း ခံေနရပါတယ္။
၂၀၁၈ မွာ တရားမ၀င္ႏိုင္ငံျခားသားအလုပ္သမား ၅၃၃ ေယာက္ကို ဖမ္းဆီးခဲ့တာမွာ ၃၉၃ ေယာက္ဟာ တရုတ္ေတြ ျဖစ္ၿပီးေတာ့ ဒါဟာ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္က တရုတ္ေတြအဖမ္းခံရတာထက္ ၄ဆ တိုးလာတာ ျဖစ္တယ္လို႔ လ၀က ညႊန္ခ်ဳပ္က ဆိုပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ဇန္န၀ါရီလကေတာ့ အလုပ္ၾကမ္းေတြျဖစ္တဲ့ ေဆာက္လုပ္ေရး၊ စားပဲြထိုး၊ ပိုက္ဆံသိမ္း၊ တံခါးေစာင့္ အလုပ္ေတြအတြက္ ႏိုင္ငံျခားသားေတြကို အလုပ္ဗီဇာထုတ္မေပးေတာ့ဘူးလို႔ ဖိလစ္ပိုင္ လ၀က ဗ်ဴရိုက ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။
ဖိလစ္ပိုင္ရဲ႕ လြတ္လပ္ေသာအလုပ္သမားမ်ားအဖဲြ႔ခ်ဳပ္ The Federation of Free Workers က - တရားမ၀င္ႏိုင္ငံျခားသားေတြက အလုပ္အကိုင္ေတြ ရယူေနၾကတာကို အကာအကြယ္ေပးဖို႔ - အစိုးရကို တိုက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။ ဖိလစ္ပိုင္အလုပ္သမားသမဂၢမ်ားအဖဲြ႔ခ်ဳပ္ The Trade Union Congress of the Philippines ကလည္း - အလုပ္သမားေဈးကြက္မွာတစ္ေယာက္မွ မလုပ္ႏိုင္ဘူးဆိုတာ မျဖစ္မခ်င္း ကၽြမ္းက်င္အလုပ္ႏွင့္ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း အလုပ္ေတြအားလံုးကို ဖိလစ္ပိုင္ ကၽြမ္းက်င္သူေတြနဲ႔ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းပညာရွင္ေတြကုိပဲ ခန္႔အပ္ရမယ္ - လို႔ အစိုးရကို သတိေပးခဲ့ပါတယ္။
ဖိလစ္ပိုင္မွာ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္က အလုပ္လုပ္ႏိုင္တဲ့အသက္အရြယ္တန္းရဲ႕ ၅.၅% က အလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္ခဲ့ၾကေပမယ့္ ၂၀၁၈ မွာ ၅.၁%ပဲ အလုပ္လက္မဲ့ ရိွလာခဲ့ပါတယ္။
ဖိလစ္ပိုင္ထဲ တရုတ္ေတြလိွမ့္၀င္ေနျခင္းအေပၚ လူမႈေရးရိုက္ခတ္မႈအရ တစ္စိမ္းတရံခံစားမႈကို ျဖစ္ေစခဲ့ပါတယ္။ ဖိလစ္ပိုင္ေတြရဲ႕ တရုတ္အေပၚယံုၾကည္မႈက သမၼတဒူတာေတးအခ်ိန္မွာ တိုးတက္လာခဲ့တယ္ ဆိုေပမယ့္၊ ဖိလစ္ပိုင္မွာရိွၾကတဲ့ အေမရိကန္၊ ဂ်ပန္၊ မေလးရွား ႏိုင္ငံျခားသားေတြအေပၚ ယံုၾကည္မႈထက္စာရင္ အမ်ားႀကီးနည္းေနေသးတယ္လို႔ ၂၀၁၈ စက္တင္ဘာက Social Weather Stations က ေကာက္ယူခဲ့တဲ့ စစ္တမ္းမွာ ေဖၚျပေနခဲ့ပါတယ္။
ဖိလစ္ပိုင္မီဒီယာေတြမွာ တရုတ္ေတြ ရာဇ၀တ္မႈေတြက်ဴးလြန္ေနၾကတဲ့ သတင္းေတြက ထိပ္တန္းသတင္းေတြ ျဖစ္ေနၾကပါတယ္။ ဒီႏွစ္ေဖေဖၚ၀ါရီလထဲမွာ ရထားထဲကို အစားအေသာက္ယူမသြားဖို႔ တားျမစ္တဲ့ဖိလစ္ပိုင္ရဲအရာရိွကို ၂၃ ႏွစ္အရြယ္ ျပည္ႀကီးကလာတဲ့ တရုတ္မက သူ႔လက္ထဲက ပဲႏို႔ရည္နဲ႔ ပက္ခဲ့ပါတယ္။ online မွာ ဒီသတင္းျပန္႔ႏံွ႔သြားတာေၾကာင့္ ဖိလစ္ပိုင္ေတြ ေဒါသထြက္ခဲ့ၾကၿပီး အဲဒီတရုတ္မကို ဖိလစ္ပိုင္ကေန ႏွင္ထုတ္ခဲ့ရပါတယ္။
ဒါဟာ ရဲအရာရိွကို ေစာ္ကားတာတင္ မဟုတ္ဘူး၊ က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံကို ေစာ္ကားတာ - လို႔ အတိုက္အခံပါတီေခါင္းေဆာင္ျဖစ္သူ ဒုတိယသမၼတ Leni Robredo က ေျပာပါတယ္။
ရာဇ၀တ္မႈေတြမွာ က်ဴးလြန္သူ သို႔မဟုတ္ က်ဴးလြန္ခံရသူ ေတြအျဖစ္ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနတဲ့ တရုတ္ေတြရဲ႕ အေရအတြက္ တိုးပြားလာေနတယ္၊ ႏိုင္ငံျခားသားေတြက်ဴးလြန္ၾကတဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြရဲ႕ ၄၀%ကို က်ဴးလြန္သူေတြဟာ တရုတ္ေတြ ျဖစ္တယ္၊ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ထက္ ရာဇ၀တ္မႈက်ဴးလြန္သူတရုတ္အေရအတြက္ ၃ဆတိုးၿပီး ၂၀၁၈ မွာ တရုတ္ ၃၉၈ ေယာက္ အမႈေတြ က်ဴးလြန္ခဲ့ၾကတယ္ -လို႔ ဖိလစ္ပိုင္ရဲတပ္ဖဲြ႔က ေျပာပါတယ္။
သမၼတဒူတာေတးက ဒီကိစၥေတြကို သတိနဲ႔ကိုင္တြယ္ေနေပမယ့္ သူ႔အစိုးရ၀န္ႀကီးအဖဲြ႔ကေတာ့ က်န္တဲ့အေရးေတြထက္ တရုတ္အေရးကို ထိပ္ဆံုးမွာထား ေျဖရွင္းေနခ်င္ၾကပါတယ္။
ႏိုင္ငံျခားသားမ်ား၀င္ေရာက္ေနမႈဆိုင္ရာ ဌာနမ်ားအတြင္းေကာ္မီတီ interagency committee on the influx of foreign nationals ဆိုၿပီး အလုပ္သမားေရး ဘ႑ာေရး နဲ႔ ကုန္သြယ္ေရး ၀န္ႀကီးဌာနေတြက ေကာ္မီတီတစ္ရပ္ဖဲြ႔စည္းၿပီး အခြန္၊ လ၀က ၊ ေလာင္းကစား ဗ်ဴရိုေတြက အႀကီးအကဲေတြ ပါ၀င္ၾကတယ္လုိ႔ အလုပ္သမာေရး၀န္ႀကီး Silvestre Bello က ဆိုပါတယ္။ ဒီေကာ္မီတီရဲ႕ ပထမဆံုးအစည္းအေ၀းက ဖိလစ္ပိုင္ကတရုတ္ႏိုင္ငံသားေတြရဲ႕ အခြန္ေရွာင္မႈကို တားဆီးႏိွမ္နင္းေရးျဖစ္ပါတယ္။ ဆယ္ႏွစ္အတြင္း ပထမဆံုးအႀကိမ္ ျပည္တြင္းသံုးစဲြေငြဘတ္ဂ်က္ကို အျမင့္မားဆံုး တိုးျမွင့္လိုက္တာေၾကာင့္ အခြန္ေရွာင္မႈကို တားဆီးဖို႔ အေလးေပးတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ႏိုင္ငံရဲ႕လံုၿခံဳေရးအတြက္ အံုနဲ႔က်င္းနဲ႔ေရာက္ရိွေနတဲ့ online ေလာင္းကစားလုပ္ငန္းက ႏိုင္ငံ ံျခားသားအလုပ္သမားေတြကို မ်က္ျခည္မျပတ္ သတိနဲ႔ေစာင့္ၾကည့္ေနရမွာ ျဖစ္တယ္ - လို႔ ဘ႑ာေရး၀န္ႀကီး Carlos Dominguez က ေျပပါတယ္။
ေမလ အထက္လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပဲြမွာ ၀င္ၿပိဳင္မယ့္ အတိုက္အခံ လက္ရိွေအာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေဟာင္း Gary Alejano က ေတာ့ တရုတ္ေတြရဲ႕ ရာဇ၀တ္မႈေတြ ျဖိဳခြင္းတဲ့အေပၚ သံသယရိွေနပါတယ္။ မႏွစ္က ဖိလစ္ပိုင္အေကာက္ခြန္ဌာနကို ေက်ာ္ျဖတ္ၿပီး တရုတ္ျပည္ကေန တရားမ၀င္မူးယစ္ေဆး peso ၆.၄ ဘီလ်ံဖိုး ၀င္လာခဲ့တာကိုရည္ညႊန္းၿပီး - မူးယစ္ေဆးေလး ကီလိုနည္းနည္းေလာက္ အဖမ္းျပၿပီး တန္ခ်ိန္နဲ႔ခ်ီ သြင္းလို႔ရေနၾကသလား - လို႔ ဆိုပါတယ္။
သမၼတဒူတာေတးရဲ႕ အေျခခံအေဆာက္အအံုမ်ားတည္ေဆာက္ေရးအစီအစဥ္အရ ေနာက္ထပ္ တရုတ္ေတြ ဖိလစ္ပိုင္ကို လိွမ့္၀င္လာၾကဦးမယ္ - လို႔လည္း သူက ယံုၾကည္ေနပါတယ္။ တရုတ္က ဖိလစ္ပိုင္မွာ ေရကာတာေတြ၊ ကားလမ္းေတြ၊ ရထားလမ္းေတြ တည္ေဆာက္ေဖါက္လုပ္ဖို႔ ကမ္းလွမ္းေနတာပါ။ အစိုးရက လူေတြရဲ႕ စိတ္ေတြကို ခၽြင္းခ်က္ေတြစဥ္းစားေအာင္လုပ္ေနတယ္၊ အစိုးရက လူေတြကို အလုပ္သမားအင္အားလံုလံုေလာက္ေလာက္ ႏိုင္ငံမွာ မရိွဘူး ေျပာေနတယ္ - လို႔လည္း သူက ဆိုပါတယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့ လကေတာ့ ဒူတာေတးက အေျခခံအေဆာက္အအံုေတြတည္ေဆာက္ေရးကို တစ္စိပ္တစ္ပိုင္း ဆိုင္းငံ့ထားမယ္၊ ဘာျဖစ္လို႔လည္း ဆိုေတာ့ ဖိလစ္ပိုင္ကၽြမ္းက်င္လုပ္သားေတြက ဒီမွာမရိွေတာ့ပဲ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းမွာ သြားလုပ္ေနၾကလို႔ ျဖစ္တယ္ - လို႔ ေျပာပါတယ္။ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသဟာ ဖိလစ္ပိုင္ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္သားေတြရဲ႕ လစာအေကာင္းဆံုး ထိပ္တန္းေရြးခ်ယ္သြားေရာက္ေနတဲ့ အရပ္ေဒသပါ။
အသက္ ၃၃ ႏွစ္ရိွတဲ့ ဖိလစ္ပိုင္ကဆက္သြယ္ေရးလုပ္ငန္းက တရုတ္အလုပ္သမားတစ္ေယာက္ကေတာ့ သူတို႔တရုတ္ေတြကို နားလည္ေပးဖို႔ အခုလိို ဆိုပါတယ္။
- အခုအခါမွာ တရုတ္နဲ႔ဖိလစ္ပိုင္ အစိုးရေတြဟာ အလြန္ပဲ ဆက္ဆံေရးေကာင္းေနၾကပါတယ္။ အစိုးရေတြခ်င္း အမ်ားႀကီး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေနၾကပါတယ္။ တရုတ္ေတြမ်ားစြာက ဖိလစ္ပိုင္မွာ စီးပြားေရး လာလုပ္ခ်င္ေနၾကပါတယ္။ တရား၀င္ေကာ တရားမ၀င္ေကာ တရုတ္အလုပ္သမားေတြ ဖိလစ္ပိုင္မွာ တိုးပြားလာေနပါတယ္။ တရုတ္ေတြ ဒီမွာ တရား၀င္ပဲ အလုပ္လုပ္ခ်င္ၾကတယ္လို႔ က်ေနာ္ ယံုၾကည္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီအတြက္ လုပ္ငန္းစဥ္ကို သူတို႔ မသိၾကဘူး။ ဘာသာစကားအခက္အခဲေၾကာင့္ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။
------------------------
Duterte under the gun over Chinese influx into Philippines
President wants investment but rise in migrant workers riles critics
CLIFF VENZON, Nikkei staff writer March 05, 2019 16:00 JST
MANILA -- The lobby of the Bureau of Immigration headquarters in Manila was bursting with scores of young Chinese seeking visas to work in the Philippines. Dozens more were being held in a cordoned-off area on the second floor.
The detainees -- mostly from mainland China -- were among 276 suspected of working illegally in the online gambling industry at a site near the Makati business district. They were arrested last month in one of the biggest raids in the Philippine capital, and were facing deportation.
There "are so many we have to book them by batches for questioning," one immigration officer said.
The raid was part of a clampdown on undocumented Chinese workers in the country, as President Rodrigo Duterte's government scrambles to contain a side effect of his economic pivot to China.
The number of Chinese nationals arriving in the country has nearly tripled since Duterte came to power in 2016. They filled hotel rooms and office towers previously intended for U.S. call centers, snapped up condominiums and boosted retail sales. But despite the economic benefits, there has been a mounting backlash from locals who fear Chinese workers are taking jobs, evading taxes and committing crimes.
"I'm afraid mafias have entered the country," Senate labor committee chair Joel Villanueva said on Feb. 21 during a congressional inquiry on the influx of Chinese workers.
The hearing was conducted even as Congress was on a three-month recess, underscoring how the arrivals have become a major political issue ahead of key midterm elections in May. At least one senate candidate has questioned Duterte's will to crack down further.
While doing so could appease local critics, it could also mar relations with Chinese President Xi Jinping. In addition, there is concern that harsher treatment of the immigrants could backfire on the roughly 30,000 Filipinos working in China. That number excludes the more than 200,000 in Macao and Hong Kong, where many work as maids.
Duterte has been tiptoeing around the issue. In November, he said illegal Chinese workers should be deported but cautioned authorities to "be careful" in handling such cases. Last month, he called for tolerance, saying, "Let them work here."
Lucio Blanco Pitlo, a lecturer in the Chinese program at Ateneo de Manila University, said the problem "is overplayed and politicized" and warned of consequences.
"The issue has adverse implications on Duterte's efforts to cultivate friendlier ties with China to corner more investments," Pitlo said. It could also hurt the 8 trillion peso ($154 billion) "Build, Build, Build" infrastructure program, which is partly being funded by Beijing, he added.
Salvador Panelo, presidential spokesperson and legal counsel, said on Feb. 26 that the Chinese ambassador in Manila warned the Philippines about deporting Chinese workers "recklessly" and "not in accordance with the law."
"[They] will also do the same," Panelo said. "That's tit for tat."
Panelo later walked back his statements after the Chinese Embassy issued a denial.
When he assumed the presidency in June 2016, Duterte sought to earn Beijing's trust, which had been eroded by former President Benigno Aquino's hard-line approach on the South China Sea territorial dispute. Duterte shrugged off Manila's arbitration victory against China over the dispute and declared a "separation" from the U.S. during his first visit to Beijing in October that year.
In return, Beijing pledged to bankroll Duterte's infrastructure projects, import more Philippine fruits and lift a travel warning on the country. Manila, meanwhile, offered Chinese visitors visas on arrival.
China quickly became the largest source of tourists for the Philippines, dislodging South Korea. Last year, the Philippines welcomed a record 1.26 million Chinese visitors, nearly triple the number in 2015.
Duterte's government went further in September 2016, offering licenses that allow companies to set up internet-based casinos for overseas gamblers. China-linked companies bagged many of the 54 "Philippine Offshore Gaming Operator" licenses. The operators brought with them dozens of companies providing information technology support and call center services manned by Mandarin-speaking mainlanders.
On a visit to China the following month, Duterte secured a $24 billion investment deal from Chinese institutions, including grants for projects that allow Chinese companies to bring in their own workers. The two Beijing-funded bridges crossing the Pasig River in Manila are examples.
From 2016 to 2018, around 335,800 working visas and special work permits were issued to Chinese, representing over half the total number of permits issued to foreigners. More than half of them were for online gaming-related jobs, and the rest for sectors including construction, information and communications.
"The influx of Chinese workers is a direct consequence of the growth of the Philippine offshore gaming," immigration chief Jaime Morente said during the Feb. 21 hearing. The online gaming industry's revenue ballooned to 7.35 billion pesos last year from 657 million pesos in 2016.
But many Chinese tourists who entered the Philippines ended up overstaying to find jobs. Others bribed immigration officials to get working visas. Opposition Senator Franklin Drilon, a former labor secretary, said last year that around 400,000 Chinese workers -- including those without documents -- were in the country.
The immigration bureau came under pressure to take action, due to political considerations as well as a slew of reports of abuse, such as the case of an undocumented Chinese chef beating a local waitress in May 2018.
The bureau said that last year, 393 of the 533 illegal workers arrested were Chinese, and that it banned the entry of more than 1,500 others. Morente said the number of arrests jumped by four times last year.
In January, the bureau announced it would no longer issue special work permits for blue-collar jobs, such as construction workers, waiters, cashiers and janitors.
The Federation of Free Workers, a local labor group, has urged the government to "focus on protecting our jobs from being taken by illegal aliens." The Trade Union Congress of the Philippines, also a labor group, reminded the government that "all jobs including skills and professions must be given to Filipino workers and professionals" unless there is no one available in the local labor market.
Jobless Filipinos made up 5.1% of the working-age population last year, a marginal improvement from the 5.5% rate in 2016.
The Chinese influx is straining the social fabric in other ways. Filipinos' trust in China has improved under Duterte, but it remains low compared with countries such as the U.S., Japan, and Malaysia, based on a poll by Social Weather Stations in September.
Crimes committed by Chinese have grabbed headlines. In mid-February, a 23-year-old Chinese woman hurled a cup of soy pudding at a police officer after she was barred from boarding a train with her food. The incident triggered an online fury and the woman is facing deportation.
Vice President Leni Robredo, who belongs to an opposition party, said: "This is not just an insult to the police officer, but an insult to our nation."
The Philippine police said the number of Chinese who were involved in crimes -- as suspects or victims -- tripled to 398 last year from 2016, accounting for around 40% of all cases involving foreign nationals.While Duterte is treading cautiously, his cabinet is keen to show it is on top of things. The labor, finance and trade secretaries have joined the heads of the tax, immigration and gaming bureaus to form an "interagency committee on the influx of foreign nationals," Labor Secretary Silvestre Bello said. The first high-level meeting discussed ways to stop tax avoidance by Chinese workers, as the government scrounges for revenue after exceeding its budget last year for the first time in nearly a decade.
Finance Secretary Carlos Dominguez also said he wants to keep closer tabs on online casino workers, citing "the national security implications of their large presence in the country."
But Gary Alejano, a congressman and Senate candidate for the opposition in the May elections, has doubts about the clampdown. "It's like confiscating a few kilos of shabu (meth) and allowing tons to come in," Alejano said, referring to the 6.4 billion pesos of illegal drugs from China that slipped past customs last year.
Alejano, a former military officer, believes additional Chinese workers will enter the country once construction begins on more projects under Duterte's infrastructure plan. China is sponsoring dams, roads and railways. "The government has even started conditioning the minds of the people," he said.
"They are saying that we lacked enough manpower."
Duterte last month said infrastructure projects were delayed partly because many skilled workers "are no longer here in the Philippines but have gone to the Middle East," a top destination for Filipino construction workers.
Meanwhile, a 33-year old Chinese worker at a telecom company in Manila appealed for understanding.
"The Chinese and Philippine governments have a good relationship right now, and they have a lot of cooperation, so many Chinese want to do business here," he said. "The legal workers increase, and so do the illegals."
"I believe Chinese people want to work here legally but they don't know the process, maybe because of the language [barrier]."
Credit - Htay Oung
No comments:
Post a Comment